Tüm şehitlerimize ve tüm ölmüşlerimize
bir fatiha okuyalım

Bismillahirrahmânirrahîm.Elhamdü lillâhi rabbil'alemin Errahmânir'rahim Mâliki yevmiddin İyyâke na'budü ve iyyâke neste'în İhdinessırâtel müstakîm Sırâtellezine en'amte aleyhim ğayrilmağdûbi aleyhim ve leddâllîn

Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın ismiyle.Hamd o âlemlerin Rabbi,O Rahmân ve Rahim,O, din gününün maliki Allah'ın.Ancak sana ederiz kulluğu, ibadeti ve ancak senden dileriz yardımı, inayeti.
Hidayet eyle bizi doğru yola,O kendilerine nimet verdiğin mutlu kimselerin yoluna; o gazaba uğramışların*ve o sapmışların yoluna değil

Abdülmecîd hân, kâğıd para çıkardı. Galata köprüsü yapıldı. Ortaköyde Küçük Mecîdiyye ve Büyük Mecîdiyye câmi’ini yapdırdı. Maçka ile Nişantaşı arasındaki Teşvikiyye câmi’ini yapdırdı. Şirket-i Hayriyye denilen boğaziçi vapurları işletilmeğe başlandı. Aydın demir yolu yapıldı. deniz altı telgraf hattı döşendi. arâzi kanûnu çıkarıldı. belediye teşkilâtnı kurdu. ticâret kanûnu yapıldı. vâlidesi Bezm-i Âlem sultân, Yenibağçede Gurabâ hastahânesi ve Dolmabahçe sarayında Vâlide câmi’i ve Bakırcılarda Bâyezîd kulesi önünde sultânî lisesi ve birçok mescid,ile çeşme yapmışdır.*Dolmabahçe sarayını yapdırdı. memlekete, çok kıymetli eserler kazandırdı. Sulh sağladı. Hicâz ve Anadoluda çok eserler yapdı.

Abdülmecîd hân, türbesinin yüksekliğinin, Yavuz han türbesinden aşağı olmasını vasıyyet etmiştir Türbesinde oğulları Burhâneddîn efendi Muhammed Abdüssamed efendi Osmân Safiyyüddîn efendi de vardır. türbede Süleymân hânın vâlidesi Hafsa sultân ile Sultân Süleymânın şâhzâdesi Murâd, Mahmûd ve Abdüllah efendiler vardır "rahime-hümullahü teâlâ".

II. MAHMÛD ve dönemi isyanları
enfal.de.com dan alıntıdır

1808’de Sekbân-ı Cedîd adıyla modern bir ordu kuruldu Vezîriâzam Alemdâr Mustafa Paşanın icrââtları yeniçerileri isyana sevk etti. isyan sırasında Alemdâr Mustafa Paşa öldürüldü. Mahmûd Han, yenilikleri durdurdu

İstanbul’daki hâdiselerden sonra iç ve dış meselelere geçildi Arabistan’daki Vehhâbîler, Osmanlıya ve Ehl-i sünnet Müslümanlara katliam yapıyor tecâvüz ediyorlardı Vehhabîlerin reisi Sü’ûd bin Abdülazîz, Hicazı istilâ etti. Hac mevsiminde hacıların yollarını kesip, Müslümanlara işkence etti Halîfe Mahmûd Han, Mısır vâlisi Mehmed Ali Paşaya Vehhâbîleri cezâlandırmasını emretti. Ali Paşa mübârek beldeleri Vehhâbîlerden temizledi.*

Balkanlardaki bölücü ve yıkıcı faaliyetler arttı Sırplar Bükreþ Antlaşması ile 28 Mayýs 1812 de muhtâriyet kazanmalarına rağmen Osmanlıya ödeyecekleri vergiyi kestiler. istiklal propagandası ile Osmanlı askerlerine saldırdılar

Habesistan Seferi*
Sultan süleyman dönemi aden isyanı*
Enfal.de.comdan alıntıdır

Osmanlılar, Aden ve Zebid'i zaptederek Yemen hâkimiyetini genişletirler.Ocak l546da Yemen'e tayin olunan Üveys Paşa, taiz'i zapteder. kuvvetleriyle San'a üzerine yürür.yolu üzerindeki kale, iskele ve geçitleri ele geçirir. bölgeyi hâkimiyetine alır. yerliler ondan kurtulmayı düşünürler. Pehlivan Hasan adındaki levendin isyanıyla Paşa, Habban vadisinde katledilir. Ferhad Paşa, Aden ve çevresindeki isyanları bastırıp sükûneti tesis edecektir. Özdemir Paşa San'a'yı ele geçirerek Ferhad Paşa'nın yerine Yemen Beylerbeyi olur. Özdemir Paşa, Yemen'de önemli işler başarıp Üveys Paşanın katillerini cezalandırmıştır. l554 de azledilip Habeşistan'a gönderilir

Mısırda asker toplayan Özdemir Pasa, l555'te Habeş beylerbeyliği'nin kurulmasını sağlar. Resmen Habes Beylerbeyi olan Özdemir Paşa, Mısırdaki kuvvetleriyle Massavayı alır, Habeş Krallığının önemli limanlarından Arkiko ele geçirilir*
Tigre zaptedilir Özdemir Pasa, l560 da burada vefat eder. Paşa'nın çabalarıyla Eritre ile Habeşistanın kuzeybatı bölgesi Osmanlı hâkimiyetine girmiştir

Şahkulu İsyanı (1511)

Safevi Devleti Göçebe Türkmenlerin Bâtınilikten etkilenip Osmanlı Devletince dışlanması* Şahın Türk Toplumlarını himaye etmesi büyük bir sorun oldu Şahın Osmanlı Tarafından asi ilan edilen Türkmenleri himayesi Osmanlılar ile*Safeviler arasında husumetlere yol açtı.Şah İsmail’in teşebbüsleriyle türkmenler isyan hazırlığına giriştiler.*

Safevi Devleti Osmanlı Tebaası olan Bâtıni Alevi, Şiiler ve Türkmenler, Safevi Şah İsmail ile akraba olan Hasan Baba’nın önderliğindeki Alevi Tekkelerine itibar gösterdiler Safevi tebaası olan Alevi Türkmenlerle yakın ilişkileri bulunan teke, ve Osmanlıdan* dışlanan Bâtıni Göçebe Türkmenlerin katılımlarıyla Anadolu’da önemli bir nüfuza sahip hale geldi.

Safevi Devleti Tarihe Şahkulu İsyanı olarak geçen süreçte Osmanlı Tebaası Bâtıni Türkmenler, Şah İsmail’in desteğiyle örgütlenerek Osmanlı Devletinde ayrılıkçı faaliyetlere* başladılar.*
Hasan Babanın yerine oğlu Şahkulu geçmiş, babasının Alevi nüfuzunu daha da genişleterek Alevi Tekkelerini de kendisine bağlamıştı

Safevi Devleti Şah İsmail, Anadolu’daki Türkmenleri örgütleyerek Şahkulu’nu Anadolu’da halefi ilan etti. Şahkulu Baba’da* kendisine bağlı Alevi Türkmenleri örgütleyerek Osmanlı Devletine isyan edip Şah İsmail’e biat etmeleri çağrısında bulunarak Şahkulu ayaklanmalarını başlattı.

Şahkulu İsyanı (1511)

Şahkulu Baba, Anadolu Alevi Türkmenlerinin* liderliğini üstlendi Şah İsmail lehine faaliyetler yürüterek tekkesini ve Alevi Cemaatleri*Safevi Şah İsmail’e biat etmeye davet etti Bu durum, Anadolu’da Türk Birliğinin sağlamaya çalışan Osmanlıya zarar veriyordu. Şahkulu, söylemlerini eyleme dökerek isyana girişti şehzadelerin mücadelesinden fırsatla kendi tebaasına kılıç kuşandırarak isyan başlattı.*

Şah kulu Emrindeki kuvvetlerle Manisa Sancağında Şehzade Korkut’un hazinesine saldırdı hazinesini ele geçirdi. Şahkulu, ilk isyanda başarılı olunca itibar görerek güçlendi ve isyancı Alevi Türkmenlerin sayısı arttı.Şahkulu, emrindeki asiler artınca kendisini Şah İsmail’in halifesi ilan etti çok büyük isyanlara ve katliamlara girişti.*

Manisa’dan Antalya’ya girdi antalya Kadı’sını öldürdü Kızılcakaya, Korkuteli, Elmalı, Burdur ve Keçiborluya girerek Kadı’ları öldürürdü* katliamlar gerçekleştirerek Kütahya’ya kadar ulaştı Şahkulu, üzerine gönderilen Osmanlı Kuvvetlerini mağlup etti isyan pervasızlaştı. Şahkulu Kütahya’yı kuşatarak Anadolu Beylerbeyi Karagöz Ahmet Paşa’yı öldürdü (22 Nisan 1511).

Şahkulu, Kütahya kuşatmasında muvaffak olamadı* Bursa’ya yola çıktı. Osmanlı, İsyanı bastırmak için Subaşı Hasan Ağa yısevk etmişti. Şahkulu mücadeleyi kazandı bunun üzerine Vezir-i Azam Hadım Ali Paşa görevlendirildi. Şahkulu,Karaman Beylerbeyi Haydar Paşa’yla mücadeleye girişti galip geldi Şahkulu İsyanı ancak Vezir-i Azam Hadım Ali Paşa’nın müdahalesiyle durdurulabildi.*

Veziri azam Hadım Ali Paşa, Şehzade Ahmet’in güçleriyle birleşerek Şahkulu güçlerini Altıntaş mevkiinde kuşattı.Şehzade Ahmet,Yeni Çerilerden, biat etmelerini istedi.Yeni Çerilerin teklifi reddetmesi üzerine İsyanı bastırmadan sancağına çekildi. Şehzade Ahmet’in kuşatmadan çekilmesi üzerine Hadım Ali Paşa kuşatmadan kaçmayı başardı Şahkulu ve isyancılar İran’a doğru kaçmaya başladılar.

Veziri azam Hadım Ali Paşa, Şahkuluyu takip ederek Sivas Çubukovada yetişti. İsyancılar Osmanlı Kuvvetlerine mağlup oldular. İsyanın başı Şahkulu öldürülünce de kargaşa kapandı Hadım Ali Paşa savaş meydanında aldığı okla öldürülünce Osmanlı Kuvvetleri isyancıları takip edemedi Osmanlı Kuvvetleri çekilince isyancılar İran’a kaçtılar.

Şahkulu Baba’nın başını çektiği Bâtıni Alevi isyancıları Osmanlıya büyük zararlar verip halk üzerindeki zulümlerle büyük bir sorun oluşturmuşlardı* nihayet isyan bastırılmıştı isyan Bâtıni isyanlarının başını çekti. Şah İsmail yanlısı Alevi Türkmenler Osmanlı Devleti aleyhine faaliyetlere başladılar Şahkulu İsyanı, Alevileri isyana teşvik etmiş çözülememiş bir sorun olarak yıllarca önemini korudu.

DURAKLAMA DÖNEMİ İSYANLARI
enfal.de.com dan alıntıdır

III. Mehmet zamanında Avusturya savaşlarında Eğri, Kanije ve Haçova zaferleri elde edilmiş*
I. Ahmet* Zitvatorok Antlasmasıyla Osmanlının, Avrupa'daki üstünlüğünün sona erdiğini kabul etmiştir. XVI.yüzyılda Avusturya ve iran'la girişilen savaşlar, ehliyetsiz idareciler iltimas ve rüşvetler tımar sisteminin bozulması, devlet otoritesini, sarstı. XVII. yüzyılda anarşi arttı yönetimdeki* bozulmalar, pek çok isyanın çıkmasına ve devletin sarsılmasına yol açtı*

Taşrada Celalî isyanları Eyalet isyanları ve istanbul merkezli kapıkulu isyanları.çıkmıştır Celalî isyanlarının en önemli sebepleri, devletin savaşlara bağlı olarak* vergileri artırması, tımar sistemindeki bozulmalar ve köylünün vergilere karşı huzursuzlukları idi. Halkın devlete güveninin sarsılmasıyla, isyancıların gücü arttı Kalenderoğlu, Karayazıcı, Deli Hasan gibi Celâlîlere medrese ögrencisi suhteler ve başıboş leventlerin isyanları eklenince, devlet isyanları bastırmada zorlandı. Anadolu'da dirlik ve düzen kalmadı iktisat bozulmuştur. otorite boşluğuyla Erzurum Sivas Yemen, Bağdat, Eflâk, Boğdan gibi eyaletler isyan etmişlerdir

İstanbul'daki yeniçeriler ulûfelerini bahane ederek çıkardıkları isyanlarla* sarayı hedef almıştır. Fesat yuvası Yeniçeri Ocağını düzenlemek isteyen II. Osman yeniçerilerin hışmına uğramış, Yedikule Zindanlarında katledilmiştir. Bu olay yeniçerilerin ilk padişah katlidir

Yeniçerilerin basa geçirdigi I.Mustafa'nın ölmesiyle,tahta IV. Murat geçer ilk on yıl devletin inisiyatifi valide Kösem Sultandadır saraydaki huzursuzluk ve Anadolu* isyanlarına müdahale eden IV. Murat, kısa zamanda otoriteyi tesis etmiştir. nifak çıkaranları, şeyhülislam ve kardeşlerini öldürtmekten çekinmemiş, devlet hazinesi düzene koyulmuştur.Bağdat irandan geri alınmış kasrı* Şirin Antlaşmasıyla bugünkü Türk-iran sınırı çizilmiştir IV. Murat ın ölmesiyle kardeşi I. İbrahim geçti sekiz yıllık saltanatında devlet kötülemeye başladı* 1648 de öldürüldü çocuk yaştaki IV. Mehmet tahta çıkarıldı

LÂLE DEVRI enfal.de.com dan alıntıdır
Patrona halil isyanı

Pasarofça Antlaşmasıyla Avrupa karşısında savunmaya geçen osmanlılar Balkanlardaki halkı yanında tutmak için vergileri azalttı Damat ibrahim Paşa, Osmanlılara üstünlük kuran Avrupayı tanımak için Avrupa başkentlerine elçiler göndertti. 1718-1730 da sanatta lâle motifinin işlenmesiyle döneme "Lâle Devri" dendi matbaalar çini ve kumaş fabrikaları kuruldu III. Ahmet ve saray çevresinin eğlenceleri ve lüks harcamalar huzursuzlugu artırdı. Damat ibrahim Paşanın, iran savaşından netice alınamadı Tebriz'in iran'a terk edilmesiyle muhalefet harekete geçti patrona halil isyanı patlak verdi Patrona Halil Ayaklanmasının patlak vermesiyle lale devri sona erdi Damat ibrahim Paşa ve yakınlarıyla Sultan III. Ahmet katledildi III. Ahmet'in yegeni I.Mustafa hükümdarlığa getirildi. (1730-1754).

Nizamı cedit isyanı
enfal.de.com dan alıntıdır

Nizâm-ı Cedit'in Rumeli"ye kaydırılmasıyla isyancılar Şehzade Mustafa'nın tahrikleriyle ikinci Edirne Vak'ası denilen büyük bir ayaklanma başlattılar 1806 da İstanbul'da patlak veren Kabakçı Mustafa isyani III. Selim'in sonunu hazırladı.isyancilar III. Selim'i tahttan indirerek yerine IV. Mustafa'yı tahta geçirdi(29 Mayis 1807). Nizâm-i Cedid lağvedildi. III.Selim'e bağlı olan Ruscuk bayraktarı Mustafa, yenilikçilerle karşı darbede bulundu. Amaci III. Selim'i tahta çıkarmaktı. IV. Mustafa'nın, 3.selimi öldürtmesiyle kardeşi II.Mahmut basa geçirildi (28 Temmuz 1808).Alemdar Mustafa Paşa sadareti üslenerek, III. Selim'in ıslahatlarına devam etti Nizâm-ı Cedit'i, Sekbân-i Cedit adi ile yeniden canlandirdi.ulemayi ve yeniçerileri memnun edemeyince 1809'da çıkan bir isyanda öldü.

II.Mahmut devri (1808-1839),*
enfal.de.com dan alıntıdır

yenilikler ve isyanlarla Osmanlının yol ayrımına girdiği bir dönemdir II.Mahmut, Yeniçeri Ocağını kaldırdı. Vak'a-yi Hayriye ile 16 Haziran 1826 da yeni bir ordu oluşturdu.yeniçeriler isyan ettiler. sadrazamın ve islahatçıların başlarını istediler. dağıtılarak ocakları bombalandı.Avrupa tarzında yeni bir ordunun kurulmasi için en büyük engel ortadan kaldırıldı. hükûmet teşkilatında değişikliklere gidildi bakanlık usulü benimsendi. 1836 da Dahiliye ve Hariciye nazırlıkları kuruldu. Avrupa ve A.B.D ile ticarî anlaşmalar yapıldı. İktisadî ve adlî sistemde değişikliklere gidildi. Avrupa tarzında eğitim veren rüştiyeler, Harbiye ve Tıbbiye okulları açıldı eğitim islahatları gerçekleştirildi.yenilikler zorlukları aşmaya yetmedi Osmanlı coğrafyasındaki parçalanma II.Mahmut döneminde daha da kuvvetlendi

SIRP VE YUNAN ISYANLARI
enfal.de.com dan alıntıdır

Fransiz ihtilâli'nin getirdiği milliyetçilik fikirlerleri ve Rusya ile Avrupa devletlerinin tahrikiyle etnik ve mahallî isyanlar alevlendi. III.Selim zamanında isyan eden Sırplar, 1812 Bükres Antlaşması ile imtiyazlar almasına rağmen tekrar ayaklandı Sırplarla 1830'da anlaşılarak Osmanlı hâkimiyetinde bir prenslik verildi*

Rusya'nin XIX. yüzyılda Osmanlıya karşı sürdürdügü savaşların altında Balkanları ve Rumları Osmanlı Devleti'nden koparmak yatıyordu. Odessa'da örgütlendirilen Etnik-i Eterya cemiyetinin başkanlığına Çarın yaveri Prens Ipsilanti getirilmişti. Yunanistan, Yanya ve Tunada isyanlar çıkarılacaktı. Ipsilanti 1821'de Romanya'ya geçerek Ortodoksları ayaklandırmaya çalıştı başarılı olamadı. Çar, Ipsilanti'yi desteklemedi Mora'da Patras başpiskoposu isyan etti Mart 1822'de Yunanlılar bağımsızlıklarını ilân etti Mora'da ve adalarda Türkleri katlettiler. Rusya ve Avrupa isyanları desteklemekteydi

MEHMET ALİ PAŞA iSYANI VE MISIR MESELESI
enfal.de.com dan alıntıdır

Mora'nin kaybedilmesiyle Mısır Valisi Ali Paşa, II.Mahmut'tan, Suriyeyi istedi. istegi reddedilen Ali Pasa isyan ederek 1831 de Filistin ile Suriye'ye girdi Akka ve Sam, oglu Ibrahim tarafindan ele geçirildi. Ibrahim Pasa, Anadolu'ya ilerledi.

Konyadaki savaşta Osmanlı ordusu yenildi hesab peşindeki dış devletler, araya girmek istedil. Zor durumdaki II.Mahmut, Rus ordusunun istanbula gelmesine müsaade etti. Fransa ve ingiltere, II.Mahmut ile anlaşma yapması için Ali Paşaya baskı yaptılar. 1833 de Kütahya Antlaşması imzalandı Mehmet Ali Paşa, Mısır Girit Şam ve oğlu ibrahim Cidde ve Adanayı alacaklardı.Hünkar iskelesi Antlaşmasıyla 2.mahmut durumunu kuvvetlendirdi 1833 teki Anlaşmaya göre Osmanlı Devleti'nin toprak garantisi karşılığında Rusya, Boğazların savaş gemilerine kapatılmasını kabul etti II.Mahmut, Kütahya anlaşmasından memnun değildi. M.Ali Paşaya karşı karşı harekete geçti. Osmanlı ordusu Nizip'te yenildi II. Mahmut öldü tahta I.Abdulmecit geçti

ABDÜLMECîD HAN ve dönemi
Mısır isyanı*
enfal.de.com dan alıntıdır
*
ikinci Mahmud Hanın oğlu olup, 25 Nisan 1823 tarihinde Bezm-i Alem Valide Sultandan doğdu. iyi bir tahsil gördü. Fransızca öğrendi. Abdülmecid Han yenilik tarafdarıydı. Babasının 1 Temmuz 1839’da vefatı üzerine on yedi yaşında tahta çıktı.
Abdülmecid Hanın yeterli tecrübesi yoktu. devlet erkanına güvenip babasının başlattığı ıslahatlara devam ettireceğini ilan etti.*

Koca Hüsrev Paşa, zorla kendini sadrazam ilan ettirdi. Mısır valisi Mehmed Ali Paşayı affetti Ancak Nizib’te Osmanlı ordusu Mısır ordusuna yenildi Kaptan-ı derya Ahmed Fevzi Paşa donanmayı Mısır’a teslim etti. Mustafa Reşid Paşa, Sultan’a Avrupa’nın yardımıyla Gülhane Hatt-ı Hümayunu adı ile meşhur Tanzimat Fermanı’nı yayınlattırdı

Osmanlı, İngiltere, Rusya, Prusya ve Avusturya Londra’da bir araya geldi ve 15 Temmuz 1840’da Londra anlaşması imzalandı. Mısır valisi Mehmed Ali Paşaya ültimatom verildi İngiltere Avusturya ve Osmanlı kuvvetleri, Mısır ordusunu yendi. Osmanlı 16 Ekim 1840 günü Trablusşam Akka Haleb, ve şama girdi Londra anlaşmasıyla Ali Paşanın Mısır’dan çıkarılması gerekiyordu.

27 Kasım 1840 da Ali Paşa, ültimatom şartlarına uyacağını bildirince, İngiltere, Osmanlı Devletine ihanet ederek; Mısır ile Sudan’ın Mehmed Ali’ye bırakılmasını istedi. maksadları, Mısır’ı yalnız bırakıp, işgal etmekti. Sultan Abdülmecid’e 24 Mayıs 1841 günü Mısır fermanını yayınladı ferman, 1914 e kadar Mısır’ın anayasasıydı Mısırı, Osmanlının tayin ettiği Kavalalılar yönetecekti.

YAVUZ SULTAN SELİM TAHT KAVGALARI

Yavuz kardesleri ve yeğenlerini öldürmesine karsilık derin bir aci duymakta aglamakta, onlarin hizmetinde bulunanlara en büyük lütfu gösterip elinden gelen iyiligi yapmaktadir.bu, onun kardeslik tarafidir. Osmanli mülkünün parçalanmamasi ve nizâm-i âlem için kardeslerinin katlini emretmekteydi. Bu, onun devlet reisligi vazifesidir.*

sultan selime vazife devletin selâmeti akrabalik,alaka ve muhabbetinden daha üstün oldugunu hatirlatip duruyordu.kardeslerini isteyerek ortadan kaldirmadi bunu yaparken* büyük bir izdirap ve aci çekti buna devletin devamı mecbur oldu Nesl-i Osman'in müsterek ızdırabını anlamak zor olsada bu aciyi takdirle karsilamak gerekir.

Devletin selâmeti için kardeslerini ve çocuklarini ortadan kaldirmayi vazife bilen Sultan Selim, idam ettirdigi kardes ve yegenlerinin servetlerini hazineye mal etmeyerek ölenlerin zevcelerine, kizlarina, analarina, kanunî mirasçilarina vermisti. maas baglatmisti Sultan Ahmed'in servetini, son kurusuna kadar yasli anasi Bülbül Hatun'a vermis, ogluna layik hayir eserleri yaptirmasini tavsiye etmisti. idamlardan, Yavuz'un sorumlu tutulamayacagini, devletin birlik ve beraberliginin bunu gerektirdigini söyleyebiliriz.

KIZILBAŞ İSYANLARI
NUR ALİ HALİFE İSYANI

Yavuz'un agabeyi Sehzâde Ahmed'in en büyügü Murad adini tasiyan dört oglu vardi. Murad, babasinin Amasya'dan ayrilmasindan sonra bursa valiligini yapti.Amasya ve Çorum çevresinde Kizilbaslarin tesiriyle Siîligi* benimsemeye basladi. Siîler harekete geçtiler. Sahkulu,çevresinde toplanan Kizilbaslar,sehirleri yakip yiktilar. Sahkulu, Bati ve Güney Anadolu'da Nur Ali Halife ise* Amasya ve çevresine gönderilmisti.*


Nur Ali Halife, şah ismail tarafından Çorum, Amasya, Yozgat ve Tokat taraflarinda Yörük, Türkmen ve Kürd alevîlerini devlet aleyhine kiskirtmakla görevlendirilmisti.3000 Kizilbasla Faik Bey kuvvetlerini yenip Tokat'i zapt edip Sah Ismail adina hutbe okutmasi,Amasya Vaisi Sehzade Ahmed tarafindan üzerine gönderilen Yular -Kisdi Sinan Pasa'yi magub etmesi, yeni bir buhranin çikmasina sebep olmustu.

Nur Ali'nin tesvikiyle harekete geçen Kara Iskender ve Isa Halife, Çorum ve Amasyada Kizilbaslari ayaklandirdilar.Sah adina asker toplayip, baslarina kirmizi tac giydirdiler.bunlara Kizilbas (Surhser) denildi.halifenin telkinlerine kanan Sehzâde Ahmed'in oglu Murad, merasimle kirmizi taci giyerek Kizilbas olur.*

Şehzade ahmedin oğlu kızılbaş Murad, etrafindaki halifeleri toplantiya çagirir. Gelmeyenleri öldürtüp mallarini yagma ettirir. Sehzâde Ahmed, oglunu yola getirmek için ugrastiysa da muvaffak olamadi. Bundan sonra Sehzade Murad, Nur Ali Halife ile birlestigi gibi Tokat'i atese verip yakacak, arkasindan da Nur Ali ile Sah Ismail'e siginacaktir.

Babasi şehzade ahmedi dinlemeyen Murad'in, Iran'a siginip Sah'tan yardim görmesi, osmanlı safevi ilişkilerini vahim hâle getirmisti.yavuz Kizilbasligi kabul eden Murad'i Sah Ismail'den istemisti. Sah Ismail Türk elçisini sarayinda öldürtmüstü.

KIZILBAŞ İSYANLARI
OSMANLI - SAFEVî MÜNASEBETLERI*

Sah Ismail, Akkoyunlu ve Karakoyunluları ortadan kaldirarak kuvvetlerini artirmis, Sirvan ile Mazenderân topraklarina hâkim olmus,Diyarbekir'i ele geçirmis; Ceyhun'un beri tarafindaki ülkeleri feth etmisti. Hammer'in ifade ettigi gibi Sah Ismail, öldürülen özbek hanı Seybek'in kafatasini altinla kaplatarak kadeh olarak kullanmis derisini baharatla doldurarak zafer nisanesi olarak Sultan Selim'e göndermisti.*

Sah Ismail, askerî kuvvet ve kabiliyetiyle, propaganda ve nifak ekibi tarzinda teskilâtlandirdigi tarikat ve mezhebi ile Erzurum, Kars, Diyarbekir, Musul, Bagdad, Horasan, Semerkant ve Buhara'nin güneyini içine alan büyük bir devlete sahip olmustu. On dört senelik hükümdarliginda muharebelerin tamaminda gâlip gelmisti. On dört kadar hükümdar ve meliki yenmis zaferlerinden hakli bir gurur duymakta,kudretine güvenmekte idi.l20 binlik bir süvari ordusuna sahipti bulunmakta idi. Sultan Selim'e gâlip gelecegini ümid ediyordu.

Sah Ismail, Iran'da kisa bir zamanda fevkalâde kuvvetlenen Safevî Devleti'ni kurdu. Siî mezhebini, devletin resmî mezebi haline getirdi. Siyasî ve dinî basbuglugu kendinde topladi.Siî telkinleri anadoluda yaydı Safevîlerin muvaffakiyetinde Anadolu Kizilbaslarinin da rolü oldu halifeleri tarafindan halk arasina sokulan emirleri, kudsi* telakki ediliyordu. Bu yüzden, Osmanli hânedanina gâsp nazari ile bakılıyordu.

KIZILBAŞ İSYANLARI
OSMANLI - SAFEVî MÜNASEBETLERI*

Âsik Pasazâde, halkin, askerlerin ve müridlerinin Sah Ismail'e olan bagliligini su ifadelerle dile getirir: " Müridleri ona tabi oldular. bütün müridler Selâmün aleyküm" diyecekleri yerde Sah diyorlardi. Hastalarini ziyarete gittikleri zaman dua yerine* "Sah" diyorlardi. Anadolu'daki Ehl-i Sünnet* Müslümanlar, onun müridleine "bunca zahmet çekip Erdebil'e varacaginiza Mekketu'l-Lah (Ka'be)'a gitseniz, Hz. Peygamber'i ziyaret etseniz daha iyi olmaz mi? dediklerinde onlar " Biz, diriye variriz, ölüye varmayiz" derlerdi.

Iran'da* Ehl-i Sünnet efkâr-i umumiyesinde büyük bir endise hüküm sürmekte, Kizilbas faaliet ve hareketleri derin bir izdirap ile izlenmekte idi. Gerek Misir'da, gerek Osmanli diyarinda Islâm efkâr-i umumiyesi, problemi çözecek bir el ariyordu. Misir'da,Fâtimî tecrübesinin* korkunç hatiralari tazeligini koruyor, Bagdadlı Siî Büveyhogullari zulümleri akillara geliyor; Bâtinîlerin kanli sahneleri tekerrür edecek saniliyordu. Bu yüzden, Sah ve askerlerinin vahsiyâne zulümleri endise ile takib ediliordu.

Celâl adindaki Bozok'lu Kizilbas kendüyi mecnûnluga urup ve abdal kisvetine girüp vatani ve eskiya encümeni olan Bozok'tan Tokat semtine firar" edip Turhal civarina gidip orada bir magaraya yerlesir.gizlice onu ziyarete baslayan Kizilbaslar, "MeczûbGi ilâhidir" diyerek adini etrafa duyurmaya basladilar. O tarihlerde, bu bölge halkinin çogunun Kizilbas ve Kizilbasliga mütemayil oluslari, Celâl'in isine yaramisti. Öte taraftan o, derece derece kendisini halka kabul ettirmeye çalismis etrafini aldatmakta büyük bir maharet göstermisti.*

önceleri o, "Mehdi bu gardan asikâr olsa gerektir, ben intizarla me'murum" diye ise baslayarak insanları inandirdiktan ve güçlendigini hissettikten sonra gerçek yüzü ortaya çikar. kilicin kendisini kesemeyecegini iddia ederek " Halife-i zaman ve Mehdi-i devrân benim" demeye baslamisti. kisa zamanda Celâl'in yaninda çok sayida Kizilbas toplandi. "âlemi men serbeser alsam gerek, cümle münkir gitse ben kalsam gerek" diye kendisine büyük bir pâye veren bu adamin etrafinda toplananların bir kisminin onun politik gayesini bilmemeleri mümkündür.

Veziri azam Piri Pasa'nin, Firat kenarindan ayrilarak padisahin yanina gidisini firsat bilen Celâl, Sah - Veli ünvani altinda Sah Ismail'den aldigi emirle sharekete geçer. Isyan Bozok vilayetinde baslamisti. hareketin çok çabuk gelisti Bozok'ta, Sehsüvaroglunun oglunun evini bastigi zaman Celâl'in yaninda 4000 kisilik bir kuvvet vardi. Bu kuvveti çogaldigi ve Rum Beylerbeyi* kuvvetlerini yenecek duruma geldiler

YAVUZ DÖNEMINDE CELÂLîLER

Sâdi Pasa, celali isyanin çiktigi anlarda isyani bastirmak ve çarpismak gayesiyle asker toplamak için Zile'ye gidip etrafa ulaklar gönderdi* onlarin hücumuna ugramisti. Asker sayisi az olmakla birlikte isyancilarin önünden kaçmayi düsünmeyen Sâdi Pasa,savasa girer. Sabahtan aksama devam eden savasta yaralanan Sâdi Pasa'nin bir çok askeri sehid düsmüstü. Celaliler Kizilbaslardan yardim gördügü için sayilari artiyordu. Bu arada, Sâdi Pasa'ya karsi kazanılan zafer bozoklu Celâl'in söhretine söhret katiyordu. söhreti Sah Ismail'in adini bile unutturmustu.

Sâdi Pasa'nin mektubunda bildirdiği celali isyani için Sultan Selim, Rumeli Beylerbeyi Ferhad Pasa'ya, vezirli vererek isyani bastirmaya me'mur eder. Ferhad Pasa, isyan eden Celâl ve askerleri üzerine yürür büyük bir mücadele meydana gelir. mücadelenin sonunda, Lütfi Pasa'nin ifadesiyle "nihayet bozoklu celal ve eşkiyaların baslari olan habisin basi kesilüb Sultan Selim'e gönderilir

Devletin en kudretli devrinde, büyük gayret ve zorluklar sonucunda bastirilan celali isyanından sonra, Anadolu'da meydana gelen ayaklanmalara, Celâl'in adina izafeten Celâlî denecektir. Celâlîler, Anadolu'da, harekete geçip yurdun tahribinde ve halkin soyulmasinda önemli rol oynayacaklardir. Celâlîler cinayetler işleyip kötülüklere sebep oldular

Celali isyanları sonucunda halkin rahati kalmadi evleri yakildigi, yiyecekleri ve hatta kadinlari zorla ellerinden alindigi, bu yüzden, köy halkindan pek çok kimse kaçip yurdunu terk etti, geri kalanlarin ise gerek malî gerek siyasî güçleri kalmadı

Sah Ismail, Anadolu'daki Alevîleri kendine baglamak için Anadoluda propaganda yaptiriyor* Osmanli idaresindeki Kizilbaslari, ayaklanmaya hazirliyordu. Anadolu'ya, halife ismi verilen alevîler gönderiliyordu.Bâyezid'in, Arnavutluk Seferi esnasinda Isik adinda bir Kizilbasin,suikast yapmak üzere iken öldürülmesi, Sah Ismail faaliyetinin ne kadar genisledigini gösterir.

Sultan Ikinci Bâyezid döneminin devleti sarsan olaylarindan biri de Teke Sancagi'nda patlak verip Kütahya'ya yayilan Sah- Kulu vak'asidir. iç inzibat ve asayisi ilgilendiren tipik bir eskiyalik hareketidir. Selçuklular devrinin Babaî isyani, Çelebi Mehmedin Seyh Bedreddin isyani Sah Kulu vak'asi, Celalî hareketleri, Sia mikrobunun huruc için ictimaî aksakliklardan faydalanma zemini bulmasi diger yüzüyle de âdi sekavet hareketi olarak görülebilir.

CEM SULTAN

Sultan Bâyezid, Cem'in vefatinda memlekette üç gün yas ilan ettirdi câmilerde giyabî cenaze namazi kildirdı. Cem Sultan'in cenazesi Sultan Bâyezid tarafindan Bursa'da, Fâtih Sultan Mehmed'in oglu ve Cem'in agabeyi Sultan Mustafa'nin türbesine defnedilir. Sultan Bâyezid, kardesi için yüzbin akça sadaka dagitmis, onun anne ve kizlarina her türlü riayeti göstermisti.*

Islâm'a olan bagliligi ile taninan Sultan Cem, Papaya satilip* Vatikan'a yerlestirilir.bütün israrlara ragmen Papanin huzurunda diz çöküp bagislama dilememisti."Onlar, Papa'dan magfiret umarlarmis, ben magfireti Allah u Taâla'dan umarim.Papa'ya ihtiyacim yok. Ölümüme razi olurum, dinime zarar islemezem" diyerek Osmanli sarigini çikarmadan Papa ile konusur.*

Osmanli Devleti'ne* tehdid olarak kullanilan Cem Sultan, bütün Avrupanın ele geçirmek istedikleri bir rehine idi. Papa Napoli* Macar Krali onu d'Aubusson'dan isterlerken, sövalye reisi Bâyezid'den aldigi paradan baska, Cem'in agzindan sahte mektuplar yazarak, annesinden para çekmenin yolunu bulmus Rodos'un emniyeti bakimindan sehzâdeyi elde tutmayi faydali ve vazgeçilmez bir firsat olarak görmüstü.

CEM SULTAN

Fâtih'in oglu cemin Rodos'a gelisi esnasinda çok parlak bir tören yapilir. Geçecegi yollar çiçekler ve bayraklarla donatilir. Gemiden ati ile inmesi için tertibat alinir. O, sokaklara dökülen halkin arasindan,at üzerinde satoya girer. Cem Sultan, gördügü bütün hürmet ve saygiya ragmen, artik St. Jean sövalyelerinin menfaatine kullanilacak kiymetli bir esirdi.*

Bursa halki yeniçerilerin yaptiklarini unutmamisti.
Bursa'ya giren Cem, saltanat alameti olarak hutbe okutmus sikke bastirmistir. l8 gün hükümdarlik eden Cem kendisini Anadolu hakimi saymis agabeyine elçilik heyeti göndermisti giristigi tesebbüsler, basarisizlikla sonuçlanir kendisine Rumeli ile yetinip Anadolu'yu Cem'e birakmasi, böylece Osmanlının ikiye bölünmesi teklif edilen Bâyezid, bunu kabul etmez. Bu durum, Osmanlilardaki "Tek Ülke Tek Sultan" ilkesinin ne kadar köklestigini göstermektedir.

Osmanli Devleti'ne* tehdid olarak kullanilan Cem Sultan, bütün Avrupanın ele geçirmek istedikleri bir rehine idi. Papa Napoli* Macar Krali onu d'Aubusson'dan isterlerken, sövalye reisi Bâyezid'den aldigi paradan baska, Cem'in agzindan sahte mektuplar yazarak, annesinden para çekmenin yolunu bulmus Rodos'un emniyeti bakimindan sehzâdeyi elde tutmayi faydali ve vazgeçilmez bir firsat olarak görmüstü.

Bismillahirrahmânirrahîm.Elhamdü lillâhi rabbil'alemin Errahmânir'rahim Mâliki yevmiddin İyyâke na'budü ve iyyâke neste'în İhdinessırâtel müstakîm Sırâtellezine en'amte aleyhim ğayrilmağdûbi aleyhim ve leddâllîn

Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın ismiyle.Hamd o âlemlerin Rabbi,O Rahmân ve Rahim,O, din gününün maliki Allah'ın.Ancak sana ederiz kulluğu, ibadeti ve ancak senden dileriz yardımı, inayeti.
Hidayet eyle bizi doğru yola,O kendilerine nimet verdiğin mutlu kimselerin yoluna; o gazaba uğramışların*ve o sapmışların yoluna değil.

Kaynak enfal.de.com
Canberdi Gazalî Hadisesi

Memlûk Sultani Melik Eşref Kayıtbay'ın azadlı kölelerinden Sultan Gavri ile Tomanbay'ın nüfuzlu beylerinden Canberdi Gazalî, Mısırın ilhakında af edilmis ve Sultan Selim'in, şam'dan istanbul'a hareketinde Sam Beylerbeyliğine tayin edilmiştir

Yavuz'un ölümü ve yerine kanunini geçmesiyle Melik Eşref ünvanıyla hükümdarligini ilan ederek isyan etmis, adına hutbe okutup para bastırmıştı.kendisi ile birlikte hareket etmeleri için Şah Ismail ile Mısır Beylerbeyi Hayır Bey'e elçi ve mektup göndererek onları yanına çekmeye çalışmıştı.ona göre Osmanli tahtına geçen genç ve tecrübesiz hükümdarın, kendisine bir sey yapamayacağına inanmisti devir "eyyam-i fetret ve hengâm-i firsat" devri idi.

böyle bir düsünceyle isyan bayrağı açan Canberdi daha önce af edilmiş itibar gösterilmiş.rahat ve huzur içinde yaşaması temin edilmisti o, Selim hanın ölümünden Yavuz Sultan ın ölümünden önce silah arkadaşlarını toplayarak, yönetimindeki Şam vilayetinde onlara mevkiler vermişti.

Canberdi Gazalî, Suriye ve Filistin'i ele geçirmek, Mısırı zapt edip hilâfeti elde etmek gibi büyük emeller peşindeydi Hayır Beye mektuplar göndermistir tekliften telaşa düsen Hayır Bey, onu oyalarken deniz yoluyla devleti haberdar ederek, Gazalî'nin mektuplarını Istanbul'a gönderir.

20.000 kişiyle Beyrut'u zapteden Gazalî, Cebel-i Lübnan'da Dürzîleri de isyana tesvik etmiştir .Haleb'i kuşatıp muhasaraya alan Canberdi büyük bir mukavemetle karşılaşmıştır.Gazalî üzerine üçüncü vezir Ferhad Pasa ile Anadolu, tımarlı sipahileri kapıkuludan dört bin yeniçeri gönderilerek Dulkadiroglu Ali Bey isyanı bastırmak üzere memur edilmiştir*

Ferhad Paşanın kuvvetleri yetişmeden Sehsuvaroglu Ali maiyyetindekilerle Halebe yürür. Ali Bey'in gelişini haber alan Gazalî, kuşatmayı kaldırarak şam'a çekilir. Ferhad Pasa'nın kuvvetleriyle birleşen Haleb Beylerbeyi Karaca Ahmed Paşa Şehsuvaroğlunun kuvvetleriyle,şam yakınlarına gelir 27 Ocak l52l'de Mastaba mevkiindeki çarpismalarda Gazalî yakalanir.*

Devletin,kendisine ve arkadaşlarına sağladığı imkânlari bir tarafa bırakıp halifelik sevdasına düşen Canberdi Gazalî'nin nankörlügü, ibret-i âlem olmak için başının kesilip Istanbul'a gönderilmesi ile son bulur.Bu hâdiseden sonra Şam Beylerbeyligi'ne Ayas Pasa, Kudüs, Gazze sancaklarina da birer sancakbeyi tayin edilmisti.

2.Düzme Mustafa Olayı
Kaynak enfal.de.com*

Kanunî, 2l Haziran'da Amasya'dan istanbul'a ilerlerken, Sehzâde Bâyezid'den haber alır. Sehzâde Mustafa'ya benzeyen bir adam, geniş çaplı bir isyanda bulunmaktadır.Kimliği ve nesebi bilinmeyen bu adam, maktul şehzâde'ye benzerliğinin söylenmesinden cesaretle saltanat sevdasına düşer.*

Şehzade Mustafa oldugunu söyleyerek Selanik ve Yenişehirde ortaya çıkar. Niğbolu sancaklarında Simavna dervişlerinden taraftar toplar isyanın, Dobrucada Şeyh Bedreddin taraftarları arasında gelişmesi dikkat çekicidir. Saltanatını ilan eden kendisine vezir kadıasker tayin eden Düzme Mustafa, çiftlikler basıp vergi toplar gasb ettiğini dağıtarak etrafina l0.000'e yakin adam toplar*

tarihçi peçevi bu anarşik olayı kısaca şöyle anlatır
l555 de Yenişehir ve Selanikte nesebi meçhul kötü biri ortaya çikar. serseri ve asagilik kimseler, kendisine rahmetli Sehzâde Mustafa'ya benziyorsun diye onun fesad kafasına saltanat sevdası sokarlar.birçok serseri ve akli kimseler, kandılar. Güya rahmetli Sehzâdenin katlinde celladın elinde Mustafa'ya benzer baska bir suçlu bulunuyormuş, Mustafa serbest bırakılmıştı."

Durumun, ehemmiyetiyle Şehzade Bâyezıd, Niğbolu Beyini vazifelendirdi vaadlerle Düzme Mustafa'nin veziri kandırılıp Düzme Mustafa yakalandı istanbulda idam ettirildi ceset Şehzade Mustafa olmadığının işaretiyle teşhir edildi

2.Düzme Mustafa Olayı kaynak enfal.de.com*

Kanunî, 2l Haziran'da Amasya'dan istanbul'a ilerlerken, Sehzâde Bâyezid'den haber alır. Sehzâde Mustafa'ya benzeyen bir adam, geniş çaplı bir isyanda bulunmaktadır.Kimliği ve nesebi bilinmeyen bu adam, maktul şehzâde'ye benzerliğinin söylenmesinden cesaretle saltanat sevdasına düşer.*

Şehzade Mustafa oldugunu söyleyerek Selanik ve Yenişehirde ortaya çıkar. Niğbolu sancaklarında Simavna dervişlerinden taraftar toplar isyanın, Dobrucada Şeyh Bedreddin taraftarları arasında gelişmesi dikkat çekicidir. Saltanatını ilan eden kendisine vezir kadıasker tayin eden Düzme Mustafa, çiftlikler basıp vergi toplar gasb ettiğini dağıtarak etrafina l0.000'e yakin adam toplar*

tarihçi peçevi bu anarşik olayı kısaca şöyle anlatır
l555 de Yenişehir ve Selanikte nesebi meçhul kötü biri ortaya çikar. serseri ve asagilik kimseler, kendisine rahmetli Sehzâde Mustafa'ya benziyorsun diye onun fesad kafasına saltanat sevdası sokarlar.birçok serseri ve akli kimseler, kandılar. Güya rahmetli Sehzâdenin katlinde celladın elinde Mustafa'ya benzer baska bir suçlu bulunuyormuş, Mustafa serbest bırakılmıştı."

Durumun, ehemmiyetiyle Şehzade Bâyezıd, Niğbolu Beyini vazifelendirdi vaadlerle Düzme Mustafa'nin veziri kandırılıp Düzme Mustafa yakalandı istanbulda idam ettirildi ceset Şehzade Mustafa olmadığının işaretiyle teşhir edildi

Sehzâde Bâyezid Olayı*http://www.enfal.de/otarih48.htm

Kanunî döneminin önemli olaylarından biri de, şehzadeler arasındaki taht mücadelesidir. Şehzade Mustafa ve Cihangir'in vefatıyla taht vârisi iki şehzade kalmıştı. Bunlar, Selim ile Bâyezid idi. iki kardeş rakip duruma gelmişdi. Kanunî'nin, yaşlanması tahta kimin geçeceği konusunu gündeme getirmişti.*

oğullarından birini tahta geçirmek isteyen Hürrem Sultan, Şehzade Mustafa'nın katline sebep olmuş kendi oğulları arasında tercih yapma durumuna gelmişti. Hürrem Bâyezıd'ı tercih etmiş öz ve büyük oglu Selim'e cephe almamıştır

Şehzade Selim Nahçivan seferinde babasının yanında bulunmuş yumuşak huyluluğu ile babasında müsbet bir tesir bırakmıştı Hürrem Sultan Bayezida kanat germiş, daha iyi bir sancağa naklettirmişti.Bâyezid, Kütahya'da Mekke emîrinin elçilerini kabul etmis saltanata müyesser olduğunda Haremeyn-i Serifeyn'e gönderilen Sürre -i Hümayûn" arzularindan bahsetmişti.*

Bâyezid, şahsiyeti, kültürü ve yaşayışıyla tahta en yakın adaydı Selim'in, eğlence hayatına karşılık Bayezid, ilim ve irfan sahibiydi .Hurrem Sultanın vefatıyla Bâyezid, büyük hâmisini kaybetmişti Selim ile Bâyezidı Lala Mustafa Paşa entrikalarala birbirine düsürdü.*

Kardeşler arasındaki çekismelere Kanunî, müdahele etti Şehzadelerden her birine 300.000'er akça terakki ederek sancaklarını değiştirdi. Selim'i Manisa'dan Konya'ya, Bâyezid'i de Kütahya'dan Amasya'ya tayin ederek. Selim'in sehzâdesi Murad'a Akşehir, Bâyezid'in büyük oğlu Orhan'a da Çorum sancaklarını tevcih eder.

Şehzade Bâyezid pâyitahttan uzak bir yere yapılan tayini, hakaret kabul ediyordu.tayin işinde Selim'in parmağının olduğunu, Selim'in tercih edildigini yazarak "bu hakaretten ölmek yeg idi" diyerek hissiyatını belirtmisti Bâyezid, 28 Ekim l558'de Kütahya'dan ayrilmak zorunda kalmıştı.

Şehzade beyazıt çok yavas yol alıyordu çok kalabalık bir kafile ile yola çikan Şehzadenin yolda iltihak edenlerle kuvveti artıyordu. endiseye kapılan Kanunî, Selim'e Sokollu Mehmed Paşayı Bâyezida Pertev Paşayı gönderir ancak Bâyezıdın tutumunda bir değişiklik olmamıştır.*

Bâyezid, babasina tehdid mektupları göndermekten çekinmez bir mektubunda "Bendenizi sorarsanız gündüz - gece her zaman hayır duanıza meşgul bilesüz, amma ki gam ve gayretten helâk bilesüz. Ah bilmem ne idem bana karındaşımın hatırı içün zulm eyledünüz, beni yerümden yurdumdan ayırdınız" diordu.*

Beyazıtın davranışları yüzünden Kanunî, Selim'e meyletmiştir. Bayezid, birçok eşkıyayı toplayıp 20.000 civarındaki bir kuvvete sahip olmasıyla iki taraf geri dönülmez bir eşiğe gelmistir Selim harekete geçip askerî hazırlığa koyulmuştur
Bâyezid kendi başına Selim, babasının direktifleriyle hazırlanmıştı Bâyezıd, Selim'in, merkezden gelen Beylerbeyleri ile hareket haberini alinca, l5.000 kisilik bir kuvvetle Ankaraya geçer

haberin istanbul'a ulaşmasıyla Kanunî tedbir alır Sokollu Mehmed Paşa ile Rumeli Beylerbeyini Konya'ya gönderir. Selim'e muharebesini Konya'da kabul etmesini emreder. Seyhülislâm Ebu's-Suûd Efendi'den, fetva alir. iki kardes h.22 Saban 966 (m.30 Mayis l559) konya ovasında çarpışmışlardır

İlk günki çarpışmalarda üstünlük sağlanamaz ikinci gün Lala Mustafa Paşa Bâyezidın kuvvetlerini bozguna ugratır Amasya'ya çekilen Bâyezıdınn af isteğini Kanunî red eder iran'a iltica eden Bâyezid, Tahmasb,tarafından Osmanlılara teslim edilir 23 Temmuz l562'de şehzade, ve oğulları bogdurularak katledilir Sivas'a defnedilir

Sehzâde Bâyezid hâdisesi,iç karışıklıklara sebep oldu. devlet, beyazıtın taraftarlarıyla mücadele etti idarî degisiklikler yapıldı yeniçeriler muhafiz olarak Anadou'ya yayıldı Şehzadelerin sancağa çıkma usûlünde değişiklikler yapıldı.

Şehzade mustafa

Rüstem Paşa, Ankara'ya geldiğinde Kanunî'nin büyük oğlu ve tahtın en kuvvetli adayi Amasya Sancakbeyi Şehzade Mustafa hakkinda haberler gönderme ihtiyacını duyar. 38 yaşında bulunan Şehzade Mustafa, Kanunî'nin büyük oğlu olması hasebiyle taht vârisi olabilecek durumdaydi.*

ogullarindan birinin tahta geçmesini arzu eden Hurrem Sultan, ona karsi iyi düsünmüyordu. Bu yüzden Sehzâde Mustafa gözden uzak tutuluyordu. İlim ve marifette de kudretli olan Sehzâde Mustafa şehzadeler tarafindan kıskanılmakta idi.asker kendisini çok seviyordu.*

Şehzade Mustafa ,babasının yaşlandığını, sefere iktidarının bulunmadığını, bu sebeple Rüstem Pasa'yı Dogu seferi ile görevlendirdiğini, bu yüzden kendisine düşman olduğunu,bunun yok edilirse kendisine taht yolunun açılacağı gibi telkinlerle saltanat davasina sürüklenmişti.*

Rüstem Pasa isevmedigi ve muhalif oldugu Mustafa hakkinda Kanunî'ye mektuplar göndermişti. Rüstem Pasa'yi geri çağırtan Kanunî, bizzat sefere çıkmaya karar verir.

l2 bin civarindaki yeniçeriyle 28 Agustos l553 te istanbul'dan Üsküdar'a geçen Kanunî merasimle karşılanır Kanunî, oğlu Cihangirle Bolvadin'e gelir. kendisine âsi olarak tanıtılan büyük oğlu Amasya Sancakbeyi Sehzâde Mustafa sefer için yanına çağırtır. 5 Ekim l533 günü Konya Ereğlisinde babasina yetisen mustafa mekr-i Rüstem" yüzünden o gün Pâdişahın emriyle çadırında boğdurularak cenazesi Bursa'ya gönderilir.*

Rüstem Pasa sadaretten azledilir Kara lakaplı Vezir Ahmed Paşa getirilir. Hürrem Sultan ve Rüstem Paşa'nın işbirliği ve hileleri ile meydana gelen elim hâdise, halkda büyük bir infiale sebep olmuştu Kanunî, sefer arifesinde nahoş bir olaya sebebiyet vermemek için Rüstem Pasa'yi azletmiştir

Şehzadenin ölümü, Anadolu halkını yaraladığı gibi, nimetleriyle perverde olan yüzlerce bilgin, sair, san'atkâr ve şeyh de beklenmedik ölüme ağlıyordu .Kanunî'nin süt kardeşi Mehmed Çelebi, Pâdisaha Sehzâde Mustafa'ya kıydığı için ağır sözler söylemişti. Şehzâde'nin, iftiraya kurban gittigi devletin tamamında ve dünyada hâkimdi Nahçıvan seferinden önceki iran sefer-i hümayûnunda Kanunî ile Şehzade, görüşüp dertlenmişler Kanunî, oğluna hak vermişti.*

Şehzade mustafa ölmeden önce babasıyla son karşılaşmasında babasıyla görüşmeden öldürülmüştü. Şehzade Mustafaya ikinci vezir Ahmed ile üçüncü vezir Haydar Paşalar, Amasya'dan gelmemesi için haber göndermişlerdi.Şehzade böyle bir yola tenezzül etmedi.babası ile yüz yüze geldiklerinde onu ikna edeceğine inanıyordu

Halk ve askerce sevilen Şehzadenin katli, halkın üzüntüsüne sebep olmuştu. şairler Rüstem Pasa, Hürrem Sultan hatta Kanunî'yi yeren şiirler kaleme almışlardır. sancakbeyi Taşlıcalı Yahya Bey mesnevisinde Rüstem Paşa 'nın idamini istemişti.

Yahya Bey, Türk fikir hürriyetinin âbidelerinden olan eserinde Padişahı tenkid etmış "nizâm-i âlem"i için ileri gitmemiştir. Rüstem Paşa, Kanunî'ye şikayette bulunarak Yahya Bey'in cezalandırılmasını istemisti. Kanunî "Bu makulelere kulak tutma ve intikam kasdin etme" diyerek Yahya Bey'i, himaye etmiş saygı göstermiştir.

SULTAN SELİM TAHT KAVGALARI

Sultan Selim, idareyi ele geçirdigi zaman, düsmanlari sindirilmis ve hududlari saglama baglanmis bir Rumeli ve devletin gelecegine göz dikmis Sark düsmanlariyla yüz yüze gelmisti iç saglanmadan disari ile ugrasmak mümkün degildi. taht rakibi sehzâdeler çikabilirdi.bazi sehzâdelerin basinin gitmesi gerekiyordu.yoksa memleket gidecek memlekette kan gövdeyi götürecekti.*

Sultan Selim, zararli bir faaliyete girismedikleri takdirde kardeslerine bir fenalik yapmayacagina dair babasina söz vermisti. agabeyleri* Sehzâde Ahmed ile Sehzâde Korkut'u yakindan izliyordu. Aksi takdirde taht ile birlikte devlet elden çikabilirdi. Devletin zarar görmesi bütün bir Müslüman toplumun yok olmasi baska din mensuplarinin idaresine girmesi demekti.*
.*
Şehzade ahmet. Konya'da padisahligini ilan etmekle kalmamis, ayni zamanda oglu Alaeddin Bursa'yi da ele geçirmisti. Alaeddin, Bursa Subasisi'ni öldürterek Hutbe ve Sikke bastırmak ister. Bursa halki Selim'e itaat etmeye devam eder.*

Dönemin Osmanlı Paşası şehzade ahmedin oğlu Alaeddin'in Bursa'da yaptiklarini şu ifadelerle nakleder: "Sultan Alaeddin, Bursa'ya gelüp ve Bursa'yi zapt edüb subasisini ve Sultan Selim'e tabi olanlarin ekserin kiliçtan geçürüp ve mîrîye müteallik emvâli* zapt edüp ve sehirlisinden dahi nice mal ve menal alub ve babasi Sultan Ahmed adina Hutbe okudub" Lütfi Pasa'nin verdigi bu bilgi, Sehzâde Alaeddin'in, Bursa'da yaptiklarini ve babasinin yerine hükümdar olarak vazifeyi deruhte etmesi halinde yapabilecegi isler hakkinda ip ucu vermektedir.*

Sehzâde Ahmedin bursa seferi sırasında Selim'in sessiz kalmayacagini kestirmis olmali ki, devlet adamlarini yardim talebinde bulunmak üzere oglu Murad'i Sah Ismail'e göndermisti. Sah Ismail'in izniyle 20 bin asker toplanir.Tokat taraflarinda halka eziyet etmeye baslar. Ordusundaki Kara Iskender, onun hem komutani hem de akil hocasi idi. Sah Ismail'in adami Nur Ali de etrafi yakip yikiyor ve "gün Sah Ismail'indir" diye ilan ediyordu.

Sehzâde Ahmed ve ogullari halk üzerinde çok kötü tesirler meydana getirdi halkın daha alismis oldugu sukûnet, devlete güvenme ve haksiz* vergi vermeme prensipleri kaldirilmis,halk idareyi ele geçiren insanlarin keyfine göre vergi vermek ve hizmet etmekle yükümlü tutulmustu.

Yavuz oglu Süleyman'i* yerine Kaim-i makam biraktiktan sonra askerini toplayip müzakere açar ve der ki: " Babama söz vermistim, kardeslerime dokunmayacaktim. Fakat görüyorsunuz, memleket ne hale geldi? Benim arzum sonuna kadar bunlarla savasmak ve memleketi bunlardan kurtarmaktir."*

Yavuz kardesi Ahmed'e vaz geçmesi için* mektup yazip gönderir.Ahmed Selim'in bu baris teklifini kabul etmeyip isyana devam eder. devlet erkâni Selim'i destekler.Anadolu'ya geçilir.* Bursa üzerine gidilir. şehzade ahmedin oğlu Alaeddin bursadan çekilmek zorunda kalmisti.Şehzade Ahmed, Amasya'ya dönmüs ve doguya* kaçarak Sah Ismail'e siginmak ister. Yavuzun* gönderdigi Malkoçoglu Tur Ali Bey,Yavuza Memlûk topraklarina girip girmeme fikrini sorar. Yavuz Memlûk topraklarina girmeden geri dönmesini ister.

SULTAN SELİM TAHT KAVGALARI

Şehzade Ahmed, Darende'den Yavuz'a mektup gönderir.yabanci bir devlete iltica etmesinin Osmanli Devleti için utanç vesilesi olacagini bildirerek anlasma teklifinde bulunur.Yavuz onun teklifini red ederek sadece Müslüman bir devlette kalabilecegini bildirerek her türlü ihtiyacinin karsilanacagini söylemisti.*

Yavuzun Amasya'yi zapteden şehzade Ahmed'i ani bir baskin ile ele geçirme tesebbüsü de sonuçsuz kalmisti. Yavuz Ahmed'e olan meyli yüzünden Vezir-i Azam Koca Mustafa Pasa'yi Ahmed'le haberlesiyor diye Bursa'da idam ettirerek onun yerine Hersekzâde Ahmed Pasa'yi dördüncü defa sadarete getirir.

Yavuz şehzade Ahmed'e karsi kesin sonuç almak için devlet ricalinin agzindan mektuplar göndertmis, geldigi takdirde ricalin kendisine iltihak edeceklerini bildirmisti.mektuplardan cesaret alan Ahmed, topladigi Bursa üzerine yürümüstü. Iki kardes Yenisehir Ovasi'nda karsilastilar Ahmed mektuplarin uydurma oldugunu anlamis savastan baska çare bulamamisti.

ŞEHZADE KORKUT

Yavuz devletin bekasi ve halkinin selâmeti için sehzâdeleri bertaraf etmek zorunda idi. Tarih ve hayatta kalan sehzâdelerin devamli olarak devlete problem olduklarini, dis güçlerin, bunlarin saltanat hirsindan yararlandiklarini gösteriyordu. Bunun için Yavuz Sehzâde Mahmud'un ogullarinıda ortadan kaldirdirmak zorunda kalir.*

Selim, ilmi, irfani ve cömertligi ile halkin ve yeniçerilerin sevgisini kazanmis agabeyi Korkut'un saltanat hakkindaki görüslerini ögrenmek için, devlet ricalinin agzindan mektuplar yazdirir. mektuplara kanan Korkud saltanata gelme arzusunda oldugunu söyler kardeşinin saltanat havesini gören Yavuz Bursa'dan Saruhan üzerine yürür. Korkut, yanina Piyale adli lalasini alarak Avrupa devletlerinden birine iltica etmek gayesiyle gizlice Antalya'ya kaçmaya muvaffak olmustu.

Muhafizlar tarafindan şehzade Korkud'un yanindan uzaklastirilan Piyâle paşa döndügünde efendisinin öldürülmüs oldugunu görerek büyük bir teessüre kapilir. kendisini avutamaz.tek tesellisi, ölünceye kadar, Bursa Sultan Orhan türbesine defn edilen Korkud'un türbedârligini yapmak olur.*

Sultan Selim, Sehzâde Korkud'un nedimi (lala) Piyale'yi efendisine sâdikane hizmet ettigi için mükafatlandirir. Bol ve külliyetli bir tahsisatla türbedarliga tayin eder. Korkud Çelebi'nin ölümü üzerine üç günlük matem ilan eden Yavuz biraderinin saklandigi yeri haber veren Türkmenlerden bazilarini öldürtür.

ŞEHZADE KORKUT

Şehzade Korkud, Osmanogullari'nin kiymetlisi idi. Âlim, fâzil, sair ve musikisinasti. Bahriye isleriyle ilgilenmekten büyük bir haz duydugu gibi denizciler himaye ederdi.Barbaros biraderlerin onun himayesini gören denizcilerimiz oldugu söylenir.

Yavuz'un hükümdar ilan edildigi sirada Sehzâde Korkud, ona sadik kalacagina söz vermisti. Selim de muhalefet edilmedigi müddetçe rahat* bir hayat geçirecegini vaad etmisti Korkud'un büyük bir huzursuzluk içinde Yavuza verdigi söze sadik kalip kalamayacagi belli degildi.Yavuz'dan Midilli Adasi'ni istemisti. Bu talebi II. Bâyezid tarafindan olumlu karsilanmisti.Yavuz istediklerinin* verilecegini sabirli olmasinı bildirir.vaad samimi olmasa bile tam zamaninda yapilmıştı Çünkü Sehzâde Ahmed isyaninin devam ettigi siralarda Korkud'un ayaklanacagina dair söylentiler çogalmisti.*

Sehzâde Korkud Yavuz'a "taife-i ehl-i nifakin" bos durmadigini aleyhinde iftiralar uydurdugunu, bunlara inanmamasi gerektigini ve kendisinin* sadakat içinde oldugunu bildirir Selim'in,cevabı sen sözünde durdukça bu cânipten asla endise etmemelisin" demisti.*

Şehzade Korkud* Midilli'yi elde edemeyince Teke ve Alaiye taraflarını* istemişti.Onun bu toprakları istemesini, deniz yolu ile kolayca kaçma maksadina baglamak ve idare ettigi topraklarin genisletilmesi seklinde yorumlamak mümkündür. sehzâdenin istekleri, Yavuz'un süphelerini artirmaktan baska bir ise yaramadi.

Sehzâdelerin sebep oldugu iç karisikliklari sona erdiren Yavuz kardeslerini ortadan kaldirmaya muvaffak olur. kardeslerinden en çok Korkud'u severdi.Korkud'un idami esnasinda çocuklar gibi aglamıştır "nesl-i Osman"in bu garip kaderine âh-u vah ettigi nakledilir.