kaynak tdvislamansiklopedisi.info
Kudüs fatihi hz ömer devlet yönetimi
*askerlerin adları divan defterlerine yazılarak zorunlu askerlik ve düzenli orduların kurulmasına adım atılmıştı, toprakların sulanması için bent
ve kanal sistemleri kurulmuştu Hz. Ömer başkent Medine’ye vali tayin etmemiş, idareyi kendi üstlenmiştir. Devlet idaresinde âdilane ehillik gibi Kur’an esaslarına ve istişareye önem vermiştir.
*Hz. Ömer Kûfe, Basra, Dımaşk, Filistin, Humus, gibi kendisine bağlı kadılar tayin etmiştir. kadının tarafsızlığı, delil getirme yükümlülüğü, anlaşıp barışma gibi yargılama usulünün temellerine temas etmiştir Kitap ve Sünnet’te bulunmayanlara kıyas yapılması, müslümanların dürüst birer şahit kabul edilmesi, tarafsızlığa, delillere önem vermiştir. İslâm tarihinde ilk hapishane Hz. Ömer zamanında kurulmuştur*Kara yoluyla Medine’ye erzak sevketmek için Mısır Valisi Âs, Hz. Ömerin iziniyle Nil nehri kenarındaki Babilon şehriyle Kızıldeniz sahilindeki Süveyş Limanı’nı birbirine bağlayan, firavunların yaptırdığı süveyş kanalı açtırılmış, “Halîcü emîri’l-mü’minîn” adı verilen su vasıtasıyla Kızıldenizden Medine’ye erzak gönderilmesini Mısır, Haremeyn ile Yemen ve Hindistan arasında deniz ticareti yapılmasını sağlamıştır.
*Hz. Ömer, Medine nüfusunun artmasıyla Mescid-i Nebevî’yi genişletmiş Hz. Peygamber’in hücre-i saâdetleriyle mescid arasına duvar yaptırmış, kuzey duvarını geriye çektirmiş ön duvar ileri alınmış sütunlar ilâve ettirmiştir. Çevre duvarını yükseltip kapı sayısını altıya çıkartmış, zemini Akīk vadisinden getirilen küçük çakıl taşlarıyla kaplatmıştır.*Mescid-i Nebevî’de ilk defa cemaatle teravih namazını emretmiş, kadın ve erkeklere iki ayrı imam tayin etmiştir. Mescid-i Harâm’ı daki evleri istimlâk ederek genişletmiş, etrafını duvarla çevirtmiş ve meşalelerle aydınlatmış, sel sularının Kâbeye kadar sürüklediği Makām-ı İbrâhim’i yerine koydurmuştur. Seli önlemek için bentler yaptırmış, Harem bölgesinin sınırlarını taş direklerle yeniden belirlemiştir. *Hz ömer umre esnasında Mekke-Medine arasındaki yeni kuyular ve konaklar açmış hac ve umre yolcularının faydalanmalarına izin vermiştir çocuklara Kur’ân-ı Kerîm, Arapça ensâb bilgisi, şiir, öğretilmesini istemiş, emirler göndermiştir. Kur’ân-öğrenenlere beytülmâlden maaş bağlamıştır. *fetih toprakları kitleler halinde İslâm’a katılmışlar hiç kimse İslâma zorlanmamıştır. gayri müslimlere hassasiyetin gösterilmesini sağlamış, din farkı gözetmeksizin her insana iyi davranılmasını emretmiştir. Suriye gayri müslimleri Bizans’ın durumunu müslümanlara haber vermiş, kendilerinden cizye alınmamıştır. kadın ve çocuklar her türlü tehlikeden karşı korunmus öldürülmemeleri, sürülmemeleri ve esir edilmemeleri devletçe garantiye alınmıştır
*devlet Gayri müslimlere tam bir inanç hürriyeti sağlanmış, kilise ve havralar korunmuştur. Hz. Ömer Kudüs’ün fethinde kilisede namaz kılmamıştır Mısır fethinde kiliselerden bir şey almamış, yağmalamamış, emlâka el koymamış müslümanlar hıristiyanlara karışmamıştır
*Hz. Ömer gayri müslimlerin uyacağı esasları belirlemiştir Ebû Yûsuf’un eserinde gayri müslimlerin bellerine zünnar takmaları, başlarına çizgili kalensüve giymeleri gibi kıyafetle ilgili hususları emrederek, maksadının müslümanlarla zimmîlerin ayırt edilmesini söylemiştir
*Hz. Ömer Zamanında Gayr-ı Müslimler, devlet hizmetinde çalışıp Kur’ân-ı Kerîm’de müslüman erkeklerin zimmî kadınlarla evlenmelerine izin
verilmesine karşılık (el-Mâide 5)Hz. Ömer, Medâin Valisi Huzeyfe den yahudi karısını boşamasını istemiş, o da Ehl-i kitap kadınlarla evlenmenin hükmünü sormuştur. Hz. Ömer cevabînda evliliğin helâl olduğunu, ecnebi kadınların tatlı dilleriyle müslüman hanımlara üstün geleceklerine dair endişesini bildirmiş. Huzeyfe’nin hanımını boşamıştır Hz. Ömer gayrı müslim ve müslüman evliliklerinin önüne geçmek istemiştir
|