Kaynak tdv islam ansiklopedisi.info ULUCAMİ
Adana Ulucamii.*
*1508 yılında Ramazanoğlu Halil Bey tarafından inşasına başlanıp Ramazanoğlu Pîrî Mehmed Paşa 1541 de tamamlamıştır bir külliyedir*Külliyenin imaretle Çarşı Hamamı’nın kadınlar kısmı yıkılmıştır Gön Hanı’nın sadece kapısı ayaktadır yapı haraptır Ulucami ile içinde bulunan türbe, medrese ve diğer yapılar orijinalliğini korumuştur*Adana ulu camii Külliyesi, Ramazanoğulları’nın XVI. yüzyılda yaptırdıkları dinî ve sosyal yapılarla birlikte Adana’nın Türk şehri haline gelmesine büyük katkı sağlamıştır.
*Taş ve tuğla işçiliğinin kullanıldığı adana ulucami asıl cami, türbe ve eski bölüm olmak üzere üç kısımdır caminin sütunlarla ve neflerle kıbleye paralel bölünmüş harimine kuzeydeki avludan sivri kemerli üç kapıyla girilmektedir. *Harimin batısında Ramazanoğulları beylerinin namaz kıldığı bir bölüm ve sandukalar vardır mihrabın önünde bir türbe yer almaktadır. Sandukalar ve duvarlar çinilerle kaplanmıştır. Mihrap, çiniler ve minber Zengî ve Memlük geleneğini yansıtır*Avlu tarafında sade başlıklı sütunlar oluklu kiremitler kaplı kubbeler kuzey tarafında revaklar bulunmaktadır. Halil Bey tarafından konulan 1509 tarihli taçkapısı siyah-beyaz taş işçiliğiyle Memlük üslûbunu yansıtır. *kemerleri şerefesi minaresi ve batı kapısı 1541 de Ramazanoğlu Pîrî Mehmed Paşa tarafından yaptırılmıştır tuğla işçiliği kullanılmıştır Suriye ve Mısır mimarisinden etkilenilmiştir mukarnaslı sivri çatısı Bağdat’taki Sitti Zübeyde Türbesi’ni andırır*Adana Ulucamii, Artuklu geleneğini devam ettirmiştir renkli taş süslemeleri yüksek kasnaklı sivri kubbeleriyle Memlük, dilimli kemerleriyle Zengî üslûbunu çinileriyle Osmanlı mimarisini yansıtır
Afşin Ulucamii.*
*Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesindedir Dânişmendli Pîr Ali’nin oğlu Mehmed tarafından 1571 de inşa ettirilmiştir. Efsûs Köyü Mescidi Pîr Ali ya da Turabollu Camii olarak da bilinsede Cumhuriyetle ulucami adıyla anılmıştır. *Günümüze sadece minaresi ve avlu kapısı özgün biçimde ulaşmış ilk yapı 1979’da yıkılmış ve yerine betonarme bir cami inşa edilmiştir. *Doğubatı istikametinde enine gelişir eğimli bir alan üzerindedir Camiye batı köşesindeki basık kemerli bir kapıdan girilir. Kaba yontu ve kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir üst örtüsünde ahşap malzeme kullanılmıştır.*Son cemaat yeri arazinin eğimi sebebiyle harimin batısındadır . tek sahınlı son cemaat yeri, caminin XIX. yüzyılda geçirdiği onarımda genişletilerek mihraba dik üç nefli hale getirilmiştir. *Neflerde kemer dizileri ve ahşap direk kaidelerinde devşirme sütun başlıkları kullanılmıştır. Batı cephesindeki kemerli cephe onarım görmüş, kemerler örülerek pencere ve kapı açıklığı yerleştirilmiştir giriş kuzey köşesindeki kapı ile sağlanır Üst örtü ahşap damdır.
*harim sekiz adet pencere ile aydınlatılmıştır. Alt pencereler dikdörtgen formlu, üst pencereler sivridir Harimin kuzeydoğu ve kuzeybatısı mahfil şeklinde değerlendirilmiştir. Güney duvarında sade mihrap yuvarlak kemerli, yarım daire kesitli bir nişe sahiptir sıvanıp boyanarak özgün niteliğini yitirmiştir. *Mihrabın batı yönündeki minber özenli bir ahşap işçiliğine sahiptir. Caminin güneybatı köşesindeki tek şerefeli kesme taş minare yapının geçirdiği onarımında inşa edilmiştir. yan tarafı taşla örülmüştür *profilli bir silme ile şerefeye geçilmektedir. Taş şerefenin altı mukarnas bezemelidir. Petek konik bir külâhla sona ermektedir.*İnşa kitâbesi yıkım esnasında kaybolmuştur. cami, Mayıs 1571 de inşa ettirilmiştir. 1718 ve 1832 onarım geçirmiştir camiyi Afşinli Seyyid Hacı Muhammed onartmıştır. harim kısmına ek olarak son cemaat yeri genişletilip mescide dönüştürülmüştür, minare ve avlu kapısı yapılmıştır. Harime giriş kapısı konulmuştur. *Caminin gelirini XVII. yüzyılda Ashab-ı Kehf Vakfı karşılamaktadır XIX. yüzyıl da camiye vakıf tahsis edilmemiştir yapı ana hatlarıyla merkezî kubbeli, sekiz destekli harim mekânı, önünde beş gözlü son cemaat yeri ve kuzey köşelerine yerleştirilmiş iki minareden oluşmaktadır.
|