Kaynak edebiyatöğretmeni.org
Manas Destanı
*Kırgız Manas Destanı, tüm canlılığı ile devam etmektedir. Manas destanının 11 ile 12. yüzyıllarda meydana gelmişdir. destanın ana kahramanı Manas Oğuz Kağan destanının İslâmî rivayetindeki Satuk Buğra Han gibi İslamiyet’i yaymak için mücadele eden bir yiğittir. Manas destanında Müslümanlık öncesi Türk kültür, inancı sergilenmektedir. dört yüz bin mısra olan Manas destanı Türk-Bozkır medeniyetinin Kazak -Kırgız kültür abidesidir.*Büyük Türkolog Wilhelm Radloff (1837-1918) destanla ilgili ilk derlemeyi, Kırgızistan’ın Tokmak şehrindeki Sarı Bağış boyuna mensup bir Manasçıdan 1869′da yapmıştır. yedi bölümlük Manas Destanı, toplam 11 bin 454 mısradan oluşur. dünyanın en uzun destanıdır. Kırgız Türklerinin ulusal kahramanı Manas’ın Destanı Manas’ın doğumu, konuşmaya başlaması, kâfirleri yeneceğini söylemesi, Çinlileri yenmesi, Müslüman yiğit Almanbet’le birçok savaşa girmeleri, Manas’ın evlenmesi, düşmanları tarafından iki defa öldürülmesine rağmen dirilmesi, Mekke’yi ziyaret ve Kâbe’yi tavaf etmesi, lirik bir üslupla anlatılır.
*Manas’ın annesi Çıyrıçı’nın çocuğu olmaz ve baba Cakıp Han’ın bir çocuk için rabbine yalvarır yeni doğan çocuğa Manas adı verilir ve kehanetlerde bulunulur beşikte konuşan Manas kafirleri yeneceğini bildirmesi (mö 62-72); ileride savaşçı olması için yetiştirilmek maksadıyla Bakay Han görevlendiriir (mö. 73-148); Manas’ın büyüyüp yiğit olur, Hokand ve Buhara’yı haraca bağlar Kaşgar’da Çinlileri Turfan’a, Turfan’dakileri Aksu’ya sürer (mö 150-164). Almambet isimli kahraman Müslüman olup Manas’ın yanına gider Almambet, Oyrot kabilesinden Kara Han’ın oğludur. Dünyaya geldiğinde Ala Dağ isimli sıra dağlar korkudan eğilir, akar sular korkudan durur. olağanüstü hadiseler onun ileride büyük bir kahraman olacağına işarettir.*Bir gün Er Kökçö isimli kahraman, Manas’ın, sıkıştırmasıyla Oyrotların bölgesine gitmeye karar verir. Isık Köle vardığında Almambet i gören Er Kökçö, korkuya kapılır karşılaşma Almambet’in Müslüman olmasıyla sonuçlanır. Budist dinine mensup Oyrotların soylu kahramanı Almambet, Müslüman olmuştur. Müslüman bir köle olmayı, kafir bir han olmaya tercih etmektedir. babası ve annesi Almambet’in Müslüman olmasını hoş karşılamaz. Almambet babasını öldürerek Er Kökçö’ye katılır. Er Kökçö’nün adamları, Almambetin Er Kökçö’ye katılmasını çekemez, Almambet’in Er Kökçö’yü karısı Ak-erkeç ile aldattığını iddia ederler. Er Kökçö kıskanç mizacının, hem de oyuna düşerek Almambet gibi çok büyük bir kahramanı elinden kaçırır. Almambet, sonunda Er Kökçö’nün rakibi Manas’ın yanına gider
|