[murataltug1985]

Kaynak sorularlaislamiyet.com

RİDDE SAVAŞLARI

Rasûlüllah (s.a.s)'in vefatından sonra dinden dönüp islama savaş açanlara karşı yapılan askerî harekâtlardır Rasûlüllah (s.a.s)'in vefatını duyan Yemen ve Necid kabileleri zekât ödemeyi reddederek isyan ettiler. Rasûlüllah (s.a.s)'in vefatı ile ortaya çıkan karışıklıkdan istifade eden bazı kimseler peygamberlik ilan etmişler kendilerine inandırdıkları kalabalıkları peşlerine takarak islamı tehdit etmişlerdi Rasûlüllah (s.a.s)'in sağlığında onun boyun eğen ancak imanın kalplerine yerleşmediği bedevîler, onun vefatıyla cesaretlenmiş ve kalplerindekini açığa çıkarmışlardı. onların durumu âyet-i kerimede şöyle buyurulmaktadır: "Ey Muhammed "İman ettik" derler. Sen onlara şöyle de: "Hayır! İman etmediniz. Siz ancak, müslüman olduk deyin. Çünkü iman henüz kalbinize girmemiştir" (el-Hucurât, 49/ 14).

İrtidat hareketlerinin başlamasıyla başkent Medine düşmanlarla kuşatılmıştı Yahudi ve Hristiyanlar, ortaya çıkacak fırsatlar için müslümanların durumunu izlediler. Tarihçiler müslümanların dehşet verici durumunu "Müslümanlar, peygamberlerini kaybetmeleri ve azlıkları ve düşmanlarının çokluğu yüzünden sanki şiddetli soğuk, yağmurlu karanlık gecede sahrada kaybolmuş koyun sürüsünü andırıyordu" demektedirler. Medine'nin tehdit altında bulunmasını ileri süren kimseler, Rasûlüllah (s.a.s)'in vefatından az önce yola çıkan Usame'nin ordusunu seferden alıkoyması için Ebu Bekir (r.a)'a müracaat ettiler. İslâm devletinin başına geçmiş olan Hz. Ebu Bekir son derece net ve kararlı bir ifade ile bu tavsiyeyi yapanlara; Bilsem ki kurtlar burada beni parçalayacak; Usame'nin ordusu için Rasulullah (s.a.s)'nin emretmiş olduğu şeyi uygulayacağım" dedi ve orduya yoluna devam etmesi için emir verdi.

İlk dinden dönme hareketi Peygamber (s.a.s)'in sağlığında Yemen'de ortaya çıktı. Kendisinin peygamber olduğunu iddia eden el-Ansî, topladığı kuvvetlerle Necran ve San'ayı, yirmi beş gün savaşarak ele geçirdi. fitne bir alev gibi, Hadramevt'ten Taif, Bahreyn ve Ahsa'dan Aden'e kadar her yeri kapladı Hadramevt'te toplanan müslümanlar endişeli beklerken, Rasûlüllah (s.a.s)'in, Yemende bulunan müslümanların tamamına yönelik, Esved'e karşı savaşılması emri bölgeye ulaştı. dinin korunması, mürtedlere karşı savaşılması, Esved el-Ansî'nin savaşta veya gizlice ortadan kaldırılması ve emrin İslam'da sebat eden bölgedeki tüm müslümanlara ulaştırılması gibi talimatlar yer almaktaydı

Rasûlüllah (s.a.s)'in emri San'a'daki müslümanlara ulaştı suikast ile Esved el-Ansî, Firûz adındaki biri tarafından öldürüldü Kenan bölgesi tekrar islama girmişti. Onun öldürüldüğü haberi Medine'ye Rasûlüllah (s.a.s)'in vefat ettiği günün sabahında ulaşmıştı Peygamber (s.a.s)'in ölüm haberi üzerine, Müseyleme ve Tuleyha, peygamberlik iddiasıyla çıktılar, Tay ve Esed kabileleri Tuleyha'yla dinden döndüler. Gatafan, Uyeyne b. Hısn'ın başkanlığında isyan etti. Uyeyne: "Esed ve Gatafandan bir peygamber, bize Kureyşten olan bir peygamberden daha sevimlidir. Muhammed öldü. Tuleyha ise hayattadır" diyerek, Tuleyha'ya tabi oldu Havazinliler zekâtlarını ödemeyeceklerini bildirdiler. irtidat haberleri Medine'ye ulaştı

Ebu Bekir (r.a), elçiler göndererek İslâm'a dönmelerini sağlamaya çalıştı ve Usame'nin ordusunu bekledi. Abslar'la, Zubyanlar'ın Medine'ye saldırmaları üzerine tehlikeyi yok etmek için faaliyete geçti kabile elçileri Medine'ye gelerek, namaz kılacaklarını, ancak zekât'ı ödemeyeceklerini bildirdiler. Ebu Bekir (r.a) elçilere; "Zekat olarak vereceğiniz hayvanların, bağlanacakları ipleri vermediğiniz taktirde bile sizinle savaşacağım" şeklinde cevap verdi Hz. Ebu Bekir (r.a) tarafından reddedilen elçiler Medine'de müslümanların azlığını kabilelerine bildirdi . Ebu Bekir (r.a) mürtedlerin Medine'ye saldırabileceklerini anladığı için tedbirler aldı.

düşman birliklerinin şehre girişini önlemek için Ali (r.a), Talha (r.a), Zübeyr (r.a) ve İbn Mes'ud (r.a)'ı yollara yerleştirdi ve herkesi mescidde topladı. o, düşüncesinde yanılmamıştı mürtedler gece vakti harekete geçdi. yolları bekleyen birlikler onlarla savaşarak şehre girmelerini engelledi Hz. Ebu Bekir (r.a) mesciddekilerle geri püskürttü mürtedlerin uyguladıkları bir yöntemle müslümanların develeri ürkmüş ve geri dönmüştü Mürtedler, müslümanların korkarak geri döndükleri zannına kapıldılar ve Zül-Kassa'daki birliklerine haber gönderdi Ebu Bekir (r.a), geceyi savaş hazırlığı ile geçirdi tabya düzeni ile yola çıktı. Merkezinde Ebu Bekir (r.a)'ın bulunduğu ordu yaya olarak hızlı bir yürüyüş yaptı ve fecirde düşmanın bulunduğu yere geldi.

Onlar hiçbir şeyden habersiz dururken, müslümanların ani saldırısıyla çok sayıda ölü bırakarak kaçdılar. Hz. Ebu Bekir, kaçanları Zül-Kassa'ya kadar takip etti. Mukarrin'i bir miktar askerle orada bıraktı Medine'ye döndü. İrtidat eden Absoğulları ile Zubyanoğulları, yenilginin acısıyla kabileleri içerisindeki müslümanları öldürmeye ve müslümanlara saldırmaya başladı Ebu Bekir (r.a) hiddetlendi ve müslümanları öldüren mürted kâfirlerin, öldürdükleri müslümanlara karşılık olarak korkunç bir şekilde öldürüleceklerine dair yemin etti müslümanların moralleri düzeldi ve irtidat edenlerin bir bölümü tekrar İslâma döndü zekat mallarını Medine'ye göndermeye başladılar. kırk gün sonra Usame Medine'ye geldi.

Hz. Ebu Bekir kuvvetlerinin başına geçdi, Zül-Kassa'ya hareket etti. Hz. Ebu Bekir (r.a)'ın savaşa çıkmasını doğru bulmayanlar ona müracaat ederek Medine'de kalmasını istediler. Halife Ebu Bekir (r.a)'a bir şey olursa, kritik durumun müslümanlar için felakete dönüşmesinden endişe ediyorlardı. Ebu Bekir (r.a); müslümanları bizzat koruyacağını söyleyerek bu teklifi reddetti Yolda kendisine katılan komutanlarından Mukarrinoğlu Numan, Abdullah ve Suveyd kardeşlerle Ebrak denilen yere ilerledi ve savaşta kaybeden Abslar ve Benu Bekr'ler dağılarak uzaklaştılar. Günlerce Ebrak'da kalan Ebu Bekir (r.a), Zübyan'ları mağlup etti ve topraklarını ganimet olarak değerlendirdi bu arazileri Benu Zübyan'lar için yasak bölge ilan etti. Onun bu galibiyeti üzerine mürtedlerin çoğunluğu tekrar İslâm'a döndü.

Ebu Bekir (r.a), itaat altına aldığı bu kimselere karşı Rasûlüllah (s.a.s)'in sünnetine uyarak yumuşak davranmıştır. dağılan Abs ve Zübyan kuvvetleri peygamberlik iddiasındaki Tuleyhaya gittiler. Tuleyha, Buzaha'da karargâh kurdu. Medine'ye dönen Ebu Bekir (r.a) savaş hazırlıklarına girişti ve orduyu on bir kısma ayırarak her birine bir bayrak verdi Buna göre, Halid b. Velid, Buzaha'da bulunan yalancı peygamber Tuleyha ile savaşacaktı İkrime Müseyleme ile mücadele edecekti, Halid b. Said, Suriye taraflarına; Amr b. el-As, Kuzâ'aya karşı yürüyecek; Huzeyfe Deba halkıyla savaşacak; Havazinliler'i itaat altına alacak; Yemen'in Tıhame bölgesine; Hadramî, Bahreyn'e gidecekti.

Ebu Bekir (r.a), orduyu Zül-Kassa'da taksim etti komutanlar bölgelerine geçti. Hz. Ebu Bekir irtidat eden kabileleri İslam'a davet ediyordu mürtedlere karşı gönderdiği komutanlara talimatlar verdi. Bu talimatlar; Allah'dan korkmaları, Allah'ın emri dışına çıkanlarla savaşda gayretli olmaları; savaştan önce düşmanın İslam'a davet edilmesi; karşı tarafa fayda ve zararların izah edilmesi; emirlere uyanların sözlerinin kabul edilerek iyi muamelede bulunulması; ganimetin şer'i kurallara göre taksimi ve müslümanlara her hal ve durumda iyi davranılması Tuleyha, Beni Esed e mensup olup, Rasûlüllah (s.a.s)'in son zamanlarında peygamberlik iddiasında bulunmuştu. O, bağlı bulunduğu Esedoğullarına kendisine Cebrail'in geldiğini söyleyerek bazı tuhaf şeyler uyduruyordu

onlardan kendisine tabi olmalarını istiyordu. Kendisine tabi olanlara namaz kılarken secde etmeyi yasaklıyor ve Allah'ın buna ihtiyacı olmadığını ve, O'nu ayakta zikretmelerini emrediyordu. Kabilecilikten dolayı çok sayıda Arap ona tabi oldu" Fezare ve Gatafanlılar Taybe'nin güneyinde toplanmış Tay kabilesi topraklarının sınırda beklemekte idiler. Tuleyha'nın mensup bulunduğu Esed oğulları ise Sumeyra'da toplanmıştı. Medine'yi tehdit etmişlerdi. halifenin başındaki kuvvetler tarafından, önce Zül-Kassa'da sonra da Abrek'de yenilgiye uğrayan grup Sumeyra'dan ayrılıp, Gatafan ve diğer kabilelerle birleşerek Tay kabilesi arasında bir su kenarı olan Buzaha'da karargah kuran Tuleyha'ya iltihak etti.

Tuleyha Tay kabilesinin Cedile ve Gavş boylarına adam göndererek kendisine iltihak etmelerini emretti. bir bölümü acele olarak onun yanına hareket ettiler; Ebu Bekir (r.a), Halid b. Velid'e Taylıların üzerine yürümesi, Buzaha'da toplananlarla savaşması,ve Butah'a yönelmesi talimatını verdi. Halid'den önce, Hatem Medine'de kabilesini üzerlerine gelen orduyla korkuttu Halife'ye itaate çağırdı. Onlar, çağrıya uyarak, Halid'den eman almasını ve mühlet vermesini istediler. Onlar, kabilenin mensuplarını, Tuleyha'nın öldürmesinden korkuyorlardı. Halid zaman tanıdı. Taylılar, Halid'le birleştiler. Cedileliler de İslam'a dönüp Halid'e iltihak ettiler. Tay ve Cedilelilerden bin beşyüz kişinin iltihakıyla daha da güşlenen Halid, Buzaha'ya Tuleyha'nın üzerine yürüdü.

Halid b. Velid Tuleyha ile savaştı Tuleyha'nın yanında Uyeyne komutasında yedi yüz kişilik Fezareli asker vardı. Savaş şiddetlendi Tuleyha Cebrail'in savaşın sonucu hakkında haber verdiğini düşmanlarınla karşılaşacaksın. Başlangıçta ve sonunda savaşı kazanacaksın. Değirmen gibi insan öğüten kanlı bir savaş... unutamayacağın bir söz" getirdi" dedi. Uyeyne askerlerine; "Ey Fezareliler! Bu adam yalancıdır. Savaşı bırakıp geri dönün" emrini verdiğinde adamları ona uydu. Savaşı kaybeden Tuleyha, Suriye'ye kaçtı. Kelb kabilesine gitti. Esed oğulları ve Gatafanlıların tekrar İslâm'a döndüğünü duyduğu zaman o da iman etti. Hz. Ebu Bekir (r.a) vefat edinceye kadar, Kelblilerin arasında yaşamaya devam etti Tuleyha onun vefatından sonra Medine'ye gitmiş Ömer (r.a)'a bey'at etmişti. Tuleyha Hz. Ömer döneminde Kadisiye ve daha sonraki savaşlarda akıl almaz kahramanlıklar göstermiş ve bu sefer gerçekten iman etmiş İslam için hayatını sürekli tehlikelere atarak hizmet etmekten geri kalmamıştır.