[Cihannur]

"Fransa, Ruanda'da öngörülebilir bir soykırıma imkân tanıdı"



ABD merkezli hukuk firmasının raporuna göre Fransa, Ruanda'da öngörülebilir bir soykırıma imkân tanıdı. Paris yönetiminin, Hutu rejiminin soykırım gündeminden habersiz olduğu görüşünün reddedildiği raporda "Fransız hükümeti öngörülebilir soykırımdan ne habersiz ne de bilinçsizdi" ifadesi yer aldı.

Ruanda hükümetinin girişimiyle ABD merkezli "Levy Firestone Muse" hukuk firmasının hazırladığı raporda Fransa'nın Ruanda soykırımında ciddi sorumluluğu bulunduğu ve Fransız hükümetinin öngörülebilir bir soykırıma imkân tanıdığı vurgulandı.

"Öngörülebilir bir soykırım: Fransa hükümetinin Ruanda'da Tutsiler'e karşı soykırımla bağlantılı rolü" adını taşıyan ve 2017 yılında çalışmaları başlayan 600 sayfalık rapor bugün açıklanarak Kigali yönetimine sunuldu.

Fransa'nın 800 bin kişiyi katleden Hutu rejiminin "iş birlikçisi" olarak tanımlandığı raporda Paris yönetiminin, Hutu rejiminin soykırım gündeminden habersiz olduğu görüşü reddedildi.

Raporda "Fransız hükümeti, öngörülebilir soykırımdan ne habersiz ne de bilinçsizdi" ifadesine yer verildi.

"Soykırım Olacağını Biliyordu"

Fransa'nın bir soykırım olacağını bildiği ancak Ruandalı müttefiklerine desteğinde tereddüt etmediği kaydedilen raporda "Fransız hükümetinin öngörülebilir bir soykırıma imkân tanımada ciddi sorumluluğu bulunduğu sonucuna vardık" ifadesi kullanıldı.

Milyonlarca belge doküman ve 250'den fazla tanığın ifadelerine dayandırılan raporda Fransız yetkililerin Tutsiler'in öldürülmesine doğrudan iştirak ettiğine dair kanıt bulunamadığı aktarıldı.

Raporda Fransa'nın, Afrika'daki çıkarlarını korumak için Hutu rejimine askeri ve siyasi destek sağladığının altı çizildi.

"Fransa Hükümetinin Rolü Müstesnaydı"

Soykırımın araçları olacak kurumların oluşturulmasında Fransa'nın vazgeçilmez bir iş birlikçi olduğunun altı çizilen raporda diğer hiçbir yabancı hükümetin hem Ruandalı radikal Hutular'ın oluşturduğu tehlikeden haberlerinin olmadığı hem de onlara olanak sağlamadığı ifade edildi.

Raporda "Fransa hükümetinin rolü müstesnaydı; ancak o hâlen bu sorumluluğu kabul etmedi ya da kefaretini ödemedi" değerlendirilmesi yapıldı.

Ruanda'da 1994'te Hutular, dönemin Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana'nın uçağının düşmesinden sorumlu tuttukları Tutsiler'e karşı soykırım başlatmıştı. Ülkede 100 gün süren katliamda 800 binden fazla Tutsi hayatını kaybetmişti.

Raporda ayrıca, Fransa hükümeti tarafından tarihçi Vincent Duclert başkanlığındaki komisyona hazırlatılan Ruanda Soykırımı raporunun, Fransa'nın nelerden sorumlu olduğunu açıklamakta yetersiz kaldığı ve raporda yer alan "Paris'in soykırımın ortaya çıkışının bilincinde olmadığı" sonucunun yanlış olduğu ifade edildi.

Kaynak

NTV 19.04.2021