[HABER ANALİZ] 'Cumhur' krize geçit vermedi
Türkiye, şehitlerine ağladığı bir günde demokrasi sınavı verdi. Acısını içine gömen vatandaş, sandığa koştu. Siyasî tabloyu bilenler için sonuçlar sürpriz olmadı. Her türlü kafa karıştırıcı propagandaya karşın halkın üçte ikiye yakın bölümü 'evet' oyu verdi. 'Cumhur' kararını milli iradeden yana kullandı.
Referandumdan çıkan 'evet' oyunun anlamı çok büyük.
Vatandaş, sadece cumhurbaşkanını 5 yıllığına kendisi seçme veya genel seçimleri 4 yıla indirme gibi köklü düzenlemelere onay vermedi. 367 krizi ile başlayan, demokratik işleyişe sekte vuran girişimlere duyduğu tepkiyi ikinci kez sandığa yansıttı. 22 Temmuz'da ortaya çıkan iradenin devam ettiğini söylemek mümkün. 'Evet' oylarının yüksek çıktığı yerler genellikle AK Parti'nin 22 Temmuz'da gücünü gösterdiği bölgeler. Bu noktada Doğu ve Güneydoğu Anadolu'ya özel bir parantez açmak gerekiyor.
Yüzde 90'ları aşan destekle birçok bölge ili rekora imza attı. Bunlardan bir tanesi oldukça ilginç. 12 Eylül'ün gölgesinde yapılan 1982 Anayasası'na yüzde 92 oranında 'evet'in çıktığı referandumda Bingöl'ün yüzde 90'ı 'hayır' diyerek herkesi şaşırtmıştı. Seçimde AK Parti'ye yüzde 70 oranında destek veren Bingöllüler, referandumda yüzde 96 oranında 'evet' dedi. Terör olayları ile dikkatlerin çevrildiği bölgeden yansıyan bu tabloda iktidar partisinin gücü kadar
DTP'nin referanduma destek vermesini de göz ardı etmemek gerekiyor.
Sandıklarda 'hayır' oylarının yüksek çıktığı illerin ortak özelliği CHP'nin güçlü, MHP'nin etkili olması. İzmir, Muğla, Mersin, Edirne ve Tekirdağ'a bu gözle bakmak gerekiyor. Sandığa giderken partilerin safları belliydi. Referanduma 'evet' diyen tarafta AK Parti ile birlikte DP, Anavatan, DTP, BBP, SP ve SHP vardı. AK Parti, son birkaç güne sığdırsa da kampanya yapan tek parti oldu. Dolayısı ile yüzde 70'lik 'evet'in aslan payı iktidarın olacak. 'Hayır'cı cephede MHP ve DSP yer alıyordu. CHP, cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra referandumu da boykot etti, halkı sandığa gitmemeye çağırdı. Ancak seçmenin bu çağrıya kulak vermediği görülüyor. Baykal'ın memleketi Antalya ile Bahçeli'nin memleketi Osmaniye'de çıkan 'evet' oylarının yüksekliği bunun göstergesi.
Beşinci kez gittiğimiz referandumu tüm Türkiye demokratik olgunluk içerisinde tamamladı. Katılım diğer 4 referanduma göre biraz düşük oldu. Neredeyse adam adama markajın yapıldığı 22 Temmuz seçimlerinde bile katılımın yüzde 85'i aşamadığı düşünülünce yine de beklentilerin üzerinde insanın sandığa gittiğini söylemek mümkün. Demokrasinin gereği olarak son sözü 'cumhur' söyledi. Şimdi top siyasetçilerde.
22 Temmuz'u iyi analiz edemeyen siyaset kurumunun referandum sandığından çıkan tabloya bir kez daha bakmasında fayda var.
Ömer Şahin ,ZAMAN