[dildade]

1. Hz.İbrâhim’in Oğlu İsmail as.’ı Kurban Ediş Şekli ve Şeytan’ın taşlanması :
Hz. İbrâhim zaman zaman Şam'dan gelip oğlunu ve hanımı Hâcer'i ziyaret ederdi. Bir defa rüyasında oğlu İsmail'i kurban ettiğini görmüştü. Rüya üç gece aynen tekerrür edince[1] Hz. İbrâhim durumunu oğluna açmıştır.

Muhammed b.İshak anlatıyor: “Hz.İbrâhim oğlunun kurban etmekle emrolunduğu zaman oğluna:“Ey oğulcağızım! Yanına büyük bıçakla ipi al, ailemiz için odun toplamak üzere şu dağdaki vadiye gidelim.” Dedi. Hz.İbrâhim ile oğlu dağa gitmek üzere yola çıktıklarında İblis Hz.İbrâhim’i geri çevirmek için onun yolunu kesti. Bunun üzerine Hz.İbrahim ona:"Ey Allah’ın düşmanı! Benden uzak dur; Allah’a yemin edirim ki, mutlaka O’nun emrini yerine getirceğim.” Dedi. Bu defa İblis Hz.İsmail’in yolunu keserek ona, babasının kendisini keseceğinin söyledi. Bunun üzerine Hz.İsmail:"Ben Rabb’imin emrini dinler, O’na itaat ederim." Dedi. Hz.İsmail’den de ümidini kesen İblis son olarak Hâcer’e gidip durumu ona bildirdi. Hâcer:"Eğer İbrâhim’in Rabb’i ona oğlunu kurban etmesini emretmiş ise, Allah’ın emrini teslim olmak gerekir” karşılığını verdi. Bunun üzerine İblis oradan öfkeli bir vaziyette ayrıldı ve onları hiçbir şekilde saptıramadı.”[2]

Süleyman Ateş diyor ki: "İbrâhim as.’ın oğlunu kurban etmeğe götürürken şeytanın, yoluna çıkıp çocuğu kandırmağa ve babasına isyana çalıştığı ve İsmail’in, onun sözüne uymayıp taşlayarak onun gözünü kör edip kovduğu hakkındaki yaygın rivayetin doğru olmadığını söylemektedir. Bu rivayetlerin hadis değil, aslında bunların, Araplar arasında üretilen efsanevi rivayetler olduğunu ileri sürmektedir."[3]

Bir diğer rivayet de şöyledir: "Ey oğulcuğum, rüyamda seni kurban ettiğimi gördüm, buna ne dersin? dedi. Hz. İsmail; "Babacığım, emrolunduğun şeyi yap, inşallah beni sabredenlerden bulacaksın, diye cevap verdi" [4]Sonra o, babası İbrâhim’e: "Ey babacığım! Eğer beni boğazlayıp kurban edecek isen, el ve ayaklarımı sıkıca bağla ki, kanımdan sana bir şey sıçramasın; aksi takdire sevabım eksilir; çünkü ölüm tahamülü ağır ve şiddetli bir hadisedir. Aynı zamanda bıçağını iyice bile ki, keserken beni rahat ettiresin. Yine beni boğazlamak için yatırdığında yüzükoyun yatır; zira ben, senin bakıp da merhamete kapılarak Rabb’inin emrini yerine getirmemenden korkar ve endişe duyarım. Eğer gömleğimi annem Hâcer’e götürmeyi münasip görürsen, bunu yap. Zira bu, annem için daha teselli edici olabilir." Dedi. Bunun üzerine Hz.İbrâhim:"Ey oğulcağızım! Allah’ın emrini yerine getirmem hususunda sen ne güzel yardımcısın" dedi.

Nihayet Hz.İbrâhim oğlununun isteğine uyarak onun ellerini ve ayaklarının sıkıca bağladıktan sonra bıçağını biledi ve:"Onu alnı üzerine yatırdı."[5] Bundan sonra bıçağı eline alıp oğlunun boğazına bastırdı: Fakat Allah Celle bıçağın ağzını tersine çevirdi. Hz.İbrâhim boğazlama işini bitirmek için tekrar bıçağı oğlunun boğazına bastırdı. Bu esnada kendisine:"İbrâhim!Rüyayı doğruladın"[6] buyuruldu ve:"işte bu oğlunun yerine gönderilen kurbanlıktır; onu boğazla” denildi. Rivayet edildiğine göre, Allah Celle boğazlanma esnasında Hz.İsmail’in boğazına bir bakır levha yerleştirmişti.[7]



--------------------------------------------------------------------------------

[1] Şamil, İslam Ansiklopedisi, İsmail Maddesi, c.3.

[2] İbn.Esir-Kâmil c.1, s.105; Süleyman Ateş, Kur'an Ansiklopedisi: c.9, s.142, Kurtubi, Camiu li Ahkâmi'l-Kur'an: c.2, s.128,129; Şaban Piriş, Hz. İbrahim. Denge yayınları: s.57, “Hacıların, şeytan taşlama mahâllerinde yaptıkları temsili şeytan taşlama olayı da,bu olayın sembolik bir ifadesidir.”.

[3] Süleyman Ateş, Kur'an Ansiklopedisi: c.9, s.142.

[4] Kur’an-ı Kerim: Saffat, 37/102.

[5] Kur’an-ı Kerim: Saffat, 37/103.

[6] Kur’an-ı Kerim: Saffat, 37/104-105.

[7] İbn.Esir-Kâmil c.1, s.105.