Osmanlı İmparatorluğunun sarayları ve şaşaası üzerine çok söz söylenir, çok slogan atılır. Art niyetli insanlar kafalarındaki sapık dünyayı “Harem”e mâl eder.
Bütün cumhuriyet nesilleri okul kitaplarında maliyenin iflası ve saraylarda yapılan binbir gece âlemleri arasında kurulan ilişkilerin hikâyesi ile büyümüştür. Oysa Avrupa’nın ve Rusya’nın başkentlerindeki sarayların, insanlarımız tarafından gezilmeye başlanmasından sonra daha iyi fark edilmeye başlandı ki; bizim saraylarımız yapıldıkları çağlarda dünyanın en mütevazı ve en sade saraylarıdır.
Unutulmasın ki, Osmanlı İmparatorluğu büyük devletler denilen kategoridendir. Hatta 1400 ile 1750 yılları arasında dünyanın en büyük tek hâkim gücüdür. Büyük devletlerin kendilerine göre protokolleri vardır. 19. yy.dan itibaren değişen bu protokol kurallarını hiç şüphesiz ki bizim Topkapı Sarayı’nın kaldırması mümkün değildi. Bu tarihten itibaren Avrupa Devletleri’ne, “Ben de varım ve buradayım” mesajı vermeye çalışan Osmanlı, yeni saraylar yapmaya başladı, çünkü devir karizma devriydi. Versay, st.Petersburg, Kremlin ya da Blenheim Saraylarına bakarsak bizim gariban Topkapı’mız, ne kadar mütevazı ve sade daha net, daha kolay anlaşılır.
Sultan Abdülmecid Han’dan itibaren Osmanlı padişahlarının kullanmayı terk ettiği saray, o tarihten itibaren arşiv, hazine ve maliye bürokratları tarafından kullanıldı. Son Halife Abdülmecid Efendi’de Biat merasimini burada yapmıştır. Yani saray 1922 senesinde kullanılmaya müsait olan bu saray ne oldu da 1930’ların sonunda yani hilâfetin kaldırılmasından 15 sene sonra, resimlerden de anlaşılacağı gibi tam bir yıkıntı ve harabe hale gelebildi.
Bir yapıyı kendi haline bıraksan hiç tamir etmesen bile 15 senede bu hale gelmez.
İşte buyurun 622 yıllık köklü bir maziye sahip koca imparatorluğun sarayının 1930’lu yıllardaki pek çoğunuzun ilk defa göreceği hazin ve hüzün dolu görüntüleriyle Topkapı Sarayı’nın yürek yakan vaziyeti…
/ İhlassondakika
|