(NUTUK'TAN)
Rauf Bey'e saltanat ve hilafet hakkındaki düşüncelerini sordum.Bana şöyle cevap verdi:
''Ben, dedi, saltanat ve hilafet makamına vicdanımla bağlı biriyim.Ben nankör değilim ve olmam.Padişaha bağlılık borcumdur.Halifeye bağlılık ise terbiyem gereğidir.Bizde kamuoyunu elde tutmak güçtür.Bunu ancak, erişemeyeceği kadar yüksek görülmeye alışılmış bir makam sağlayabilir.O da HİLAFET MAKAMIDIR.Bu makamı ortadan kaldırıp onun yerine başka nitelikte bir makam getirmeye çalışmak felakete ve büyük acılara yol açar.Bu da asla doğru olamaz''
Rauf Bey'den sonra karşımda duran Refet Paşa'nın görüşünü sordum.Refet Paşa'dan aldığım cevap şuydu:
''Rauf Bey'in düşünce ve görüşlerinin hepsine katılırım.Gerçekten de bizde padişahlıktan ve halifelikten başka idare şekli söz konusu olamaz.''
Daha sona Fuat Paşa'nın görüşlerini merak ettim ve ona da sordum ondan aldığım cevap şöyle idi : ''Bu konuda önce halka danışılmalıdır benim düşüncem şimdilik bu kadardır yorgunum biraz özür dilerim.''
Bunun Üzerine bende şöyle dedim.
''Tamam telaşa gerek yoktur, bunları düşünmeye daha zaman var sakın mecliste bunları anlatarak yeni bir telaşa ve heyecana yol açmayınız''
ve Atatürk'ün Saltanat hakkındaki düşünceleri :
Hakimiyet ve saltanat hiç kimseye kimse tarafından hediyedir diye verilmez.Hakimiyet ve saltanat kudretle,kuvvetle ve zorla alınır.Osmanoğulları (Osmanlı Hanedanı) zorla Türk milletinin egemenliğine el koymuşlardır, şimdi Türk milleti o egemenliği kendi eline alıyor.
Bu böyle bilinmelidir, fakat ihtimaldir ki bazı kafalar kesilecektir !
[Nutuk Sayfa 550]