AK Parti |AKParti Forum |AK Gençlik |Recep Tayyip Erdoğan |AKPARTİ Gençlik Forumu|

YAZILI KAYNAKLAR

Pozitif hukukun, yani bir ülkede yürürlükte bulunan ve uygulamakta olan hukuk kurallarının yazılı kaynakları, alanlarına göre ayrı ayrı kodifiye edilmiş olarak birer metin halinde bulunurlar.Yürürlükte bulunan hukuk kurallarının bütününü ifade etmek üzere mevzuat yada mevzu hukuk kavramı da kullanılmaktadır.Yazılı kaynaklarda Anayasa, kanunlara göre kanunlar ise tüzük ve yönetmeliklere göre daha soyut hükümler taşır.

Türk Hukukunda başlıca yazılı kaynaklar: Anayasa, kanunlar, milletler arası antlaşmalar, kanun hükmünde kararnameler, tüzükler ve yönetmeliklerdir.

1.Anayasa

Devletin kuruluşunu, yani niteligini, yapısını, hükümet şeklini, organlarını ve bu organlar arasındaki ilişkileri ve kişilerin temel hak ve hürriyetlerini düzenleyen kurallar bütününe Anayasa denir. Anayasaya sahip hukuk sisteminde genellikle anayasanın üstünlügü yani kanunların ve diger hukuk kurallarının anayasaya aykırı olmayacagı esası belirlenmiştir. Anayasalar yazılı ve geleneksel anayasalar olarak ikiye ayrılırlar. Yazılı anayasalar, yetkili organlarca yapılmış ve bir anayasada bulunması gereken kuralları kodifiye edilmiş sistematik maddeler halinde düzenleyen belgelerdir. Geleneksel anayasalar ise, kodifiye edilmemiş anayasalardır. Yapılmaları ve degiştirilmelerindeki usul ve şekil kuralları bakımından da anayasalar yumuşak ve sert anayasalar olarak ikiye ayrılır. Yumuşak anayasalar, alelade kanunların degiştirilmesi yöntemine göre degiştirilir ve böyle bir anayasanın bulundugu sistemde adi kanunlar hukuki yönden anayasa ile aynı degerdedir. Buna karşılık sert anayasalar sıradan kanunlardan farklı yöntemler ve nitelikli çogunluklarla kabul edilir ve degiştirilirler.

2.Kanunlar

Kanun kavramı şekli ve organik anlamlı kanun ve maddi anlamda kanun olmak üzere iki anlamda kullanılır. Şekli anlamda kanun, anayasanın öngördügü yetkili organ tarafından anayasada belirtilen yöntem ve biçimde kabul edilerek yürürlüge konulan yazılı hukuk kurallarıdır. Maddi anlamda kanun ise, geniş ve dar olmak üzere iki açıdan ele alınabilir. Geniş anlamda maddi kanun, kaynagı ne olursa olsun bütün hukuk kurallarına denir. Dar anlamda maddi kanun, yasama organı tarafından belli usullere uyularak çıkarılan ve yürürlüge girmesinden itibaren toplum için uyulması zorunlu olan genel, soyut ve sürekli kuralları ihtiva eden bir işlemdir. Anayasaya göre kanun teklif etmeye Bakanlar Kurulu ve TBMM üyeleri yetkilidir. Bakanlar Kurulunun hazırlayarak sundugu kanun projelerine kanun tasarısı, Milletvekillerince yapılan öneriye ise kanun teklifi adı verilir. Kanunlar Başbakanlık tarafından çıkarılan Resmi Gazetede yayınlanır. Kanunların yürürlük tarihi genellikle ilgili kanun metninin sonunda ayrıca belirtilir.

3.Milletler Arası Antlaşmalar

Antlaşma milletlerarası hukukun bu alanda yetki verdigi kişiler arasında yapılan ve milletlerarası hukuka uygun bir şekilde hak ve yükümlülükler dogurmak daha önce kurulmuş bir hukuk ilişkisini degiştirmek yada ortadan kaldırmak amacına yönelik hukuki işlem olarak tanımlanmaktadır. Milletlerarası antlaşmalar genellikle iki taraflı ve çok taraflı olmak üzere ikili bir ayrımla ele alınmaktadır. 1982 anayasasına göre antlaşmalar Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmak suretiyle baglayıcılık kazanır.

4.Kanun Hükmünde Kararnameler

Kanun hükmünde kararname yasama organının amaç, kapsam, ilke ve süresini belirleyen bir yetki kanunu ile verdigi veya dogrudan dogruya anayasadan aldıgı yetkiye dayanarak Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan maddi anlamda kanun gücüne sahip, Meclisin onayı ile şekli ve organik anlamda kanun gücünü kazanacak olan işlemlerdir. Türk hukukunda kanun hükmünde kararnameler 1982 anayasasındaki düzenleme biçimi ile olagan (m.91) ve olaganüstü (m.121, 122) dönemlere özgü olmak üzere iki kategoriye ayrılmaktadır.

5.Tüzükler

Tüzükler kanunların uygulanmasını göstermek veya emrettigi işleri belirtmek üzere kanunlara aykırı olmamak ve Danıştay’ın incelemesinden geçirilmek şartıyla Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan düzenleyici işlemlerdir. Tüzükler Cumhurbaşkanınca imzalanır ve Resmi gazetede yayınlanır. Birer idari işlem niteliginde olan Tüzüklerin hukuka uygunluk denetimi, idari yargıya tabi olup ilk derece mahkemesi olarak Danıştay tarafından yerine getirilir.

6.Yönetmelikler

Yönetmelikler başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını saglamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartı ile çıkardıkları yazılı hukuk kurallarıdır. Bütün yönetmeliklerin yayınlanması zorunlu degildir. Hangi yönetmeliklerin yayınlanacagı kanunla belirtilir. Anayasa kanun ve tüzüklere aykırı yönetmeliklerin yargısal denetimi idari yargı tarafından gerçekleştirilir.